VAN HET BESTUUR
Lezing 24 september a.s.
Jan Carel van Dijk: ’75 jaar tandpastafabricage in Amersfoort’ (Thema: Amersfoort en bedrijvigheid)
In het seizoen 2013-2014 staat het thema Amersfoort en bedrijvigheid
centraal in de lezingen van de OVF. Dit betekent dat we drie lezingen
met dit thema willen organiseren. We beginnen het seizoen met de lezing
over 75 jaar tandpastafabricage in Amersfoort door Jan Carel van Dijk.
In 1935, toen het Erdalconcern nog in Amsterdam gevestigd was,
werd dochteronderneming N.V. Cosmetische Fabriek Prodenta opgericht.
Hoofdproduct vormde Prodent tandpasta. Na verhuizing naar Amersfoort in
1937 begon een ware zegetocht tot onbetwiste marktleider in Nederland.
In 2012, na exact 75 jaar productiejaren in Amersfoort, viel helaas het
doek. Nieuwe eigenaar Unilever vond dat de panden aan de Brabantsestraat
niet meer voldeden aan de eisen van vandaag en bundeling elders met de
productie van meerdere soortgelijke fabrieken in Europa volgde. Het
bedrijf in de Keistad heeft echter tot het laatst uitstekend gepresteerd
en heeft een roemruchte geschiedenis achter de rug. In een
beamerpresentatie met unieke nog nooit getoonde foto’s en films wordt
alles voor het voetlicht gebracht.
Geboren en getogen Amersfoorter Jan Carel van Dijk (1949) is van
huis uit bestuurskundige en werkte jarenlang in de ICT. Hij was onder
meer directeur van een dochteronderneming van IBM. Als kind raakte hij
op de lagere school door een puzzeltocht gecharmeerd van het historische
Amersfoort. Die liefde is altijd gebleven en heeft geleid tot een
indrukwekkende collectie oude ansichten en memorabilia. Via inmiddels al
zeven boeken, columns in de krant en computerpresentaties laat hij
anderen graag meegenieten van hoe het er vroeger uitzag in en om de
Keistad.
Toegang voor leden van de OVF is gratis (denk om uw ledenpas).
Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50. De deur van het museum
sluit om 20.00 uur!
Presentatie Jaarboek
De presentatie van het Jaarboek Flehite 2013 zal plaatsvinden op dinsdag 19 november a.s.
Deze presentatie zal plaatsvinden in de Oud Katholieke Kerk (St.
Georgius) aan het Zand 13, tussen 16.30 en 17.30 uur. Omstreeks 17.00
uur zal Joost Morel iets vertellen over Benjamin Cohen.
Na afloop van
de presentatie zal het Jaarboek uitgereikt worden aan de leden in de
St. Joriskerk (vanaf ca. 17.30 uur tot 19.00 uur).
Leden van de OVF ontvangen het Jaarboek als onderdeel van
hun lidmaatschap. Om kosten van verzending te besparen stelt het
bestuur het zeer op prijs als de leden tijdens de presentatie alvast hun
boek – en dat van kennissen die de presentatie niet kunnen bijwonen –
komen halen.
Nieuwe leden
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
Overleden
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
Maand van de Geschiedenis
Het thema van de Maand van de Geschiedenis is dit jaar “Vorst en volk”. Het comité, bestaande uit
vertegenwoordigers van de erfgoedinstellingen in onze stad, waaronder
de OVF, organiseren in de maand twee bijeenkomsten. De eerste zal plaats
vinden op 1 oktober bij de RCE.
Hoofdspreker is dan Thera Coppens. Vanuit het archief zal Dick van
Wageningen, studiezaalmedewerker en specialist zegels, een bijdrage
leveren.
Op 22 oktober volgt dan een avond met als
thema “Oranje Boven”. Hoofdspreker is dan Margriet van Eikema Hommes.
Voor de meest recente informatie over deze en andere activiteiten in de
Maand van de Geschiedenis zie de gezamenlijke website www.amersfoort-erfgoed.nl.
Op zaterdagmorgen 28 september 2013, om 11 uur,
zal burgemeester L. Bolsius de nieuwe bijzondere tentoonstelling :
“Vorst en Volk in het Soesterkwartier” openen. Hartelijk welkom bij de
opening in de museumwoning aan de St. Bonifaciusstraat 61. (zie ook www. Wijkmuseumsoesterkwartier.nl voor openingstijden)
MAPPEN MET KNIPSELS VOOR BELANGSTELLENDEN
Belangstellende
leden kunnen een of meer van zeven fraaie mappen met knipsels vanaf
1960 afhalen. Wie het eerst komt, die het eerst maalt. Ze betreffen:
Berg; station en omgeving; Stadsring e.o.;
Utrechtsestraat-Langestraat-Kamp; Utrechtseweg en Nederberg;
Hof-markten-Coninckstraat; gemengd. Te verkrijgen in overleg met Gerard
Raven, Museum Flehite, (033) 247 1104
WEGH DER WEEGEN IN VOGELVLUCHT
Roland Blijdenstijn, Wegh der Weegen in vogelvlucht, glossy, 52 pagina’s, 170 x 240 mm, prijs € 4,95
De
Utrechtseweg/Amersfoortseweg was tot voor enkele jaren geleden voor
velen niet meer dan een provinciaal wegnummer. Met het historisch
onderzoek van Jaap Evert Abrahamse en Roland Blijdenstijn is daarin
verandering gekomen. De N237 bleek een ontwerp uit 1647 van de befaamde
bouwmeester Jacob van Campen die de Romeinse heerwegen voor ogen had:
breed, symmetrisch met rijen bomen en vooral kaarsrecht en zo vlak
mogelijk.
De Wegh der Weegen, zoals de Amersfoortse jonker Everard
Meyster de Via Appia van het noorden noemde, werd het voorbeeld voor de
Haagse Zeestraat van Constantijn Huygens en de Berlijnse Unter den
Linden.
Jaap Evert Abrahamse, onderzoeker bij de Rijksdienst voor het
Cultureel Erfgoed en gepromoveerd op de 17de-eeuwse stadsuitleg van
Amsterdam, en Roland Blijdenstijn, adviseur cultureel erfgoed bij de
Provincie Utrecht, hebben hun onderzoek gepubliceerd in de uitgave “Wegh
der Weegen, de ontwikkeling van de Amersfoortseweg 1647-2010”, die
inmiddels een tweede druk heeft gekregen.
Op verzoek van de Stichting
Wegh der Weegen heeft Roland Blijdenstijn een verkorte uitvoering
samengesteld op basis van deze publicatie: “Wegh der Weegen in
vogelvlucht”.Deze uitgave is mogelijk gemaakt dankzij bijdragen van de
Provincie Utrecht en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
IJKSMUSEUM AMSTERDAM
(Halina Janczak)
Recent bracht ik samen met mijn studiecollega een bezoek aan het
Rijksmuseum in Amsterdam. Graag wil ik hier een paar opmerkingen over
met jullie delen.
Het
museum is zeven dagen per week geopend. Het is heropend op 13 april
2013 door Hare Majesteit koningin Beatrix. In de centrale hal een met
gouden letters versierd bord, dat herinnert aan de openingsdatum van
museum. Maar waarom op het herdenkingsbordje de naam van de koningin
niet genoemd? Wie was wel en niet aanwezig destijds bij de oplevering en
opening van museum?
Het Rijksmuseum is in 1885 door P.J.H. Cuypers gebouwd. Toen was
in het museum kunst en geschiedenis strikt gescheiden. In het verbouwde
en gerenoveerde museum hebben we een integrale opstelling.
Wat het
gebouw betreft: het is zowel een monument als een museumgebouw. Je komt
binnen in een met glas overkoepelde hal, bekleed met lichte natuursteen.
Hier zijn de informatiebalie, kassa en horeca geplaatst. Presentatie
van horeca is zeker goed en uitnodigend, zelfs voor een kop thee.
Het Aziatische Paviljoen aan de kant van Museumplein is door een
Spaanse architect ontworpen. Het is een nieuw gedeelte, van grijs
zandsteen en glas en is omringd door water. Een nieuw aangelegde tuin
siert de andere kant van het museum. De fietsverbinding door het museum
is bewaard gebleven, een stukje nostalgie, maar ook een praktische
verbinding tussen het centrum van de stad en Amsterdam – Zuid.
De vloer in de ontvangsthal is voor een klein deel mozaïek; het
grootste deel is een lastrico. Zeker in deze hal is het handschrift van
Cuypers duidelijk aanwezig.
De donker geschilderde wanden van de Eregalerij geven de sfeer van een schatkamer.
Het
belangrijkste Nederlandse schilderij, de Nachtwacht van Rembrandt, is
op zijn plaats gebleven. Maar een nieuwe entourage komt het schilderij
niet ten goede. Een deel van XVII eeuwse schilderijen en kunstnijverheid
is in een soort stijlkamers bijeen gebracht. Welke boodschap spreekt
hier uit?
De moderne afdeling is al zo vaak besproken, toch, een
schilderij van Mondriaan naast een vliegtuig vind ik niet echt
toepasselijk. Het is een te grote tegenstelling. Beter is Mondriaan met
een jurk van Yves Saint Laurent (1965); die is helemaal van deze tijd.
De voorwerpen die de geschiedenis van de tweede wereldoorlog doen herleven, roepen vragen op.
De museumbibliotheek kan door bezoekers worden bezocht.
Een
bezoek aan het verbouwde en gerenoveerde Rijksmuseum is zeker de moeite
waard, al was dat alleen maar om de maatstaven voor rijkdom van
architect Cuypers van eind XIX-eeuw te vergelijken met wat wij rijkdom
noemen.
AGENDA (zie ook het programma van de NGV in deze nieuwsbrief)
Dinsdag 1 oktober 2013 Maand van de Geschiedenis: (o.a.) Thera Coppens; RCE, aanvang 20.00 uur.
Dinsdag 22 oktober 2013 Maand van de Geschiedenis: (o.a.) Margriet van Eikema Hommes; RCE, aanvang 20.00 uur
Dinsdag 29 oktober 2013 OVF-lezing: Raymond van Uppelschoten: Amersfoort en de rijksdriehoekmeting.
Dinsdag 19 november 2013
Presentatie Jaarboek 2013; St. Georgiuskerk, ’t Zand 13. Joost Morel
spreekt over Benjamin Cohen. Tijdens deze bijeenkomst kunnen de leden
van de OVF hun Jaarboek krijgen. Aanvang 17.00 uur.
Dinsdag 26 november 2013
OVF-lezing: Nienke Rooijakkers, “Amersfoort en bedrijvigheid”: De
geluidswandeling op de wagenwerkplaats (ook n.a.v. 150 jaar spoor in
Amersfoort)
Dinsdag 28 januari 2014 OVF-lezing: Amersfoort en de eerste Wereldoorlog / Belgische vluchtelingen (voorlopig)
Dinsdag 25 februari 2014 OVF-lezing: Ton Reichgelt: “Oud schrift”.
Dinsdag 25 maart 2014 Algemene Ledenvergadering OVF
Zaterdag 12 april 2014 Wandeling Moderne Devotie in Amersfoort o.l.v. J. Koekkoek
Vrijdag 25 april 2014 Brongerslezing; A. van Hooff, “Een republiek van Bataven” (werktitel)
De lezingen – tenzij anders vermeld – worden gehouden in Museum
Flehite, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden
van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
Met het
oog op de beveiliging van het museum moet u er rekening mee houden dat
bij de lezingen te laat komen betekent voor een dichte deur te staan. We
sluiten de deur om 20.00 uur.
NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Zie ook www.ngv.nl bij afdeling Amersfoort e.o.
Donderdagmiddag 10 oktober 2013 genealogisch spreekuur.
Dinsdagavond 15 oktober 2013 spreekt dhr. Hans van Felius over “Boeven in de familie”.
Donderdagmiddag 14 november 2013 genealogisch spreekuur.
Dinsdagavond 19 november 2013
spreekt prof. dr. Marijke van der Wal over “de Sailing letters” (Terug
in de tijd: gekaapte brieven geven hun (taal-)geheimen prijs), na een
korte afdelingsledenvergadering.
Donderdagmiddag 12 december 2013 genealogisch spreekuur.
Donderdagavond 19 december 2013 spreekt dhr. Rob Dix over “Genealogisch onderzoek in Duitsland”.
Vervolgens
donderdagavond 16 januari 2014, dinsdagavond 18 februari 2014,
donderdagavond 20 maart 2014, dinsdagavond 15 april 2014 en
donderdagavond 15 mei 2014.
Op een nader vast te stellen datum in het
najaar van 2013: een excursie naar het Museum van het Kadaster in
Arnhem, in combinatie met een bezoek aan het nieuwe Gelders Archief
aldaar.
Op nader vast te stellen data in 2014 zijn de onderwerpen “Aldfaer” (spreker dhr. Jan Limpers) en “Belgen in Amersfoort”.
HISTORISCH CAFE
U bent op donderdag 10
oktober a.s. vanaf 17.00 uur weer van harte welkom op het Historisch
Café van Archief Eemland en partners. Het Historisch Café vindt plaats
in het Stadscafé in De Observant.
Onderwerp wordt ingevuld door Siesta.
Zoals altijd zal er tijdens dit café gelegenheid zijn om anderen
met historische belangstelling te ontmoeten. U kunt gerust iemand die
zich op vrijwillige basis dan wel vakmatig bezig houdt met de
geschiedenis van Amersfoort en omgeving meebrengen.