VAN HET BESTUUR
Contributiebrief
Binnenkort ontvangt u de brief met
het verzoek om de contributie voor 2014 over te maken. Deze brief bevat
ook uw ledenpas voor de jaren 2014/2015. Dus gooi de brief niet eerder
weg dan dat u de contributie hebt betaald en de ledenpas bij uw andere
pasjes hebt opgeborgen!
Presentatie Jaarboek
De presentatie van het Jaarboek Flehite 2013 zal plaatsvinden op dinsdag 19 november a.s.
Deze presentatie zal plaatsvinden in de Oud Katholieke Kerk (St.
Georgius) aan het Zand 13 (kerk open om 16.30 uur) Omstreeks 17.00 uur
zal Joost Morel iets vertellen over Benjamin Cohen.
Na afloop van de
presentatie zal het Jaarboek uitgereikt worden aan de leden in de
Joriszaal van de OKK (vanaf ca. 17.30 uur tot 19.00 uur).
Het jaarboek biedt zeven verschillende invalshoeken op de
geschiedenis van Amersfoort en Eemland. Hoe zou Huis Randenbroek er uit
hebben gezien toen Jacob van Campen het rond 1630 ontwierp? Waarom liep
de bouw van het Bergkwartier zo anders dan de projectontwikkelaar in
1898 voorzag? Architect Gerrit Adriaans blijkt in 1929 een bijzondere
poppenkast te hebben gemaakt. Theo Colenbrander ontwierp de tapijten van
de Amersfoortsche Tapijtfabriek, die internationale faam verwierf maar
daarna vergeten is. Dan verschuift de aandacht naar Benjamin Cohen, een
Joodse tabakshandelaar en bankier die zaken deed met vorsten en prins
Willem V te logeren had tijdens de burgeroorlog van 1787. En wat
betekende de volgende oorlog van 1794-1795 voor de gewone man, toen
duizenden Nederlandse, Britse en Duitse militairen in de omgeving waren
gelegerd en ingekwartierd? Hoe verzetten de katholieken zich na de
Hervorming van 1579 tegen pretenties van de gereformeerde minderheid?
Zoals gebruikelijk wordt afgesloten met de jaaroverzichten van
Monumentenzorg en Archeologie en de boekbesprekingen.
Leden van de OVF ontvangen het Jaarboek als onderdeel van
hun lidmaatschap. Om kosten van verzending te besparen stelt het
bestuur het zeer op prijs als de leden tijdens de presentatie alvast hun
boek – en dat van kennissen die de presentatie niet kunnen bijwonen –
komen halen.
Cadeaulidmaatschap
De
tijd van cadeautjes nadert weer. Wilt u een kennis voor een jaar het
lidmaatschap van onze vereniging aanbieden, dan kan dat. Meld de naam
van de gelukkige bij de secretaris en maak tegelijkertijd € 15,– over
op rekening NL95 INGB 0003795666 t.n.v. Oudheidkundige Vereniging
Flehite, o.v.v. “cadeaulidmaatschap”. U ontvangt dan een kaart, die u
kunt overhandigen aan het nieuwe lid. Als u dit gedaan hebt, meldt u dat
aan de secretaris, zodat het nieuwe lid het welkomstpakket van de
vereniging ontvangt en ingeschreven wordt als lid voor een jaar, in dit
geval dus het jaar 2014.
SCHATTEN VAN AMERSFOORT
Lydia Edelkoort,
Manon Mesdag, Gerard Raven (red.), Schatten van Amersfoort. 50
topstukken uit Museum Flehite (Amersfoort, Stichting Flehite Publicaties
(2013), isbn 978 90 820748 0 2, 124 pp, €14,50).
Waar
vind je de allermooiste schatten van Amersfoort? Veel mensen wijzen dan
naar Museum Flehite: de beroemde urnen van Leusden, het grote
stadsgezicht van Withoos, de Eysink-motoren of een schilderij van Albert
Fiks. Hierover is een prachtig kijkboek verschenen.
Ingezoomd
Na 135 jaar verzamelen heeft Museum Flehite
een collectie van 27000 voorwerpen. Met kunststukken van nationale en
internationale betekenis, maar ook met eenvoudige of ontroerende
voorwerpen die vooral in de regio gewaardeerd worden. Vijftig topstukken
geven een indruk van de rijkdom en variatie van de collectie, De meeste
zijn permanent in het museum te zien. Liefst 25 auteurs schreven korte
stukjes over hun eigen interesse of specialisme. Kort, want men wilde
ditmaal het accent leggen op de foto’s. Veel museumvoorwerpen zijn een
ware ontdekkingstocht als je er op inzoomt. Daarom zijn er steeds grote
foto’s van details, terwijl het hele voorwerp op een kleinere foto
staat. Met die formule ging restaurator Ep de Ruiter ook aan de slag en
het resultaat is verbluffend.
Leden van de OVF kunnen dit boek, op vertoon van hun
ledenpas, voor € 10,– verkrijgen in het Museum, of door € 10,– over te
maken op NL64 INGB 0009 5973 09, t.n.v. Stichting Flehite Publicaties,
onder vermelding van “Schatten”. Voor verzending buiten Amersfoort geldt
een verzendtarief van € 3,–
Oproep 1
Van januari 1915 tot januari 1916 functioneerde
in Amersfoort een ‘Belgische universiteit’, waar ca. 90 studenten
(voornamelijk of uitsluitend geïnterneerde militairen) colleges volgden.
Over deze universiteit is heel weinig bekend. Gewoonlijk wordt enkel de
rede van F. Collard, L’université belge d’Amersfoort (Utrecht,
1915) geciteerd. De universiteit lijkt in 1916 te zijn opgeheven, toen
Belgische militairen en vluchtelingen de mogelijkheid kregen zich in te
schrijven aan Nederlandse universiteiten. Ik wilde graag weten of er in
uw vereniging eventueel onderzoek is gebeurd naar dit oorlogsinitiatief,
of dat u kennis hebt van archieven of andere bronnen hieromtrent?
Geert Vanpaemel, hoogleraar wetenschapsgeschiedenis, KU Leuven, Blijde Inkomststraat 21, 3000 LEUVEN (België); geert.vanpaemel@wet.kuleuven.be
Oproep 2
Ik ben momenteel bezig met een onderzoek
naar oppervlakteverspreiding van bommen bij tapijtbombardementen in
Nederland. Amersfoort vormt hierin een zeer interessante casus. Ik vroeg
me af of uw organisatie (los van de informatie die ik uit het regionale
archief kan krijgen) misschien informatie over het bombardement van 13
oktober 1944 op het rangeerterrein van Amersfoort kan aanleveren. Ik ben
geïnteresseerd in luchtfoto’s, eventuele bommen/schadekaart. Informatie
over het 226 squadron dat het uit bombardement uitvoerde en natuurlijk
hoe het bombardement is uitgevoerd. U moet denken aan de volgende
dingen: Op welke hoogte en koers zijn de bommen afgeworpen? Welke afwerp
methode gebruikten de Amerikanen? Werden de vliegtuigen met FLAK
bestookt? Als u me verder zou kunnen helpen zou ik dit enorm waarderen.
Tom Marx, t.c.n.marx@student.ru.nl
Nieuwe leden
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
Overleden
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
MONUMENTEN IN HOOGLAND EN AMERSFOORT-NOORD
Gerard Raven (red.), Monumenten in Hoogland en Amersfoort-Noord: overzicht van de bouwkunst tot 1974 (Bussum: THOTH 2013),
isbn 978 90 6868 614 2, 156 pp, €19,95
Amersfoort-Noord was vroeger het grondgebied van de
agrarische gemeente Hoogland. Tussen de nieuwbouwwijken door staan nog
juweeltjes van boerderijen, landhuizen, kerken en nutsgebouwen.
Monumenten die het bekijken en behouden waard zijn. Hierover is 14
september jl. een nieuw boek verschenen.
Het doel is vooral de oude Hooglanders én de bewoners van nieuwe
stadswijken bewust te maken dat er nog zoveel moois is. Een soortgelijk
boek is tot dusver niet verschenen; de monumenten in Amersfoort-Noord
hebben weinig aandacht gekregen.
De Historische Kring Hoogland zocht daarom samenwerking met de
afdeling RO/Monumentenzorg gemeente Amersfoort en Uitgeverij THOTH. Zo
ontstond een boek dat uit zichzelf al de aandacht trekt, met fraaie
foto’s en originele vormgeving van Ronald Boiten. Een koffietafelboek
dat particulieren en bedrijven ook goed als cadeau kunnen gebruiken.
In een adreslijst staan honderd monumentale gebouwen. Van de
helft is ook de bouw- en bewoningsgeschiedenis uitgezocht; gegevens die
meestal niet eerder zijn gepubliceerd. Deze vijftig panden zijn
gefotografeerd door Cor van den Braber, oud-hoofd Monumentenzorg
Amersfoort. Het overzicht wordt ingeleid met een geschiedenis van
Hoogland, waarmee de bebouwing in een historisch kader wordt geplaatst.
Er is ook een handige kaart, waarmee men zelf een fietstocht kan
uitzetten.
Bekende voorbeelden van bijzondere panden zijn de landhuizen
Schothorst en Coelhorst en de middeleeuwse kapel van Coelhorst. Minder
bekend is misschien dat boerderij Landsigt de oudste is van Amersfoort:
ca 1570. En boerderij Hoogerhorst is zojuist aangewezen als mooiste
boerderij van Utrecht en kandidaat voor de landelijke verkiezingen van
2015.
TOON TIELAND LEVENSKUNSTENAAR 1919-2006
Wichard Maassen, Toon Tieland, levenskunstenaar 1919-2006, (Bekking&Blitz, 2013), ISBN 9789061094746, 175 pp. € 19,95
Het
was geen toeval dat kunstschilder Toon Tieland tijdens het 750-jarig
bestaan van de stad in 2009 meedong naar de titel ‘Grootste Amersfoorter
Aller Tijden’. Met zijn kleurrijke, toegankelijke werk en uiterst
aimabele karakter groeide hij in de loop van de twintigste eeuw uit tot
een icoon en ambassadeur van Amersfoort. Tieland was een echte zoon van
deze stad, waar hij werd geboren en ook stierf. Maar zijn belangrijkste
inspiratiebron was Vlaanderen, het land van schrijver/tekenaar Felix
Timmermans, wiens boeken hem door de oorlog sleepten, en van de
schilders uit het pittoreske Sint-Martens-Latem aan de Leie.
Deze biografie beschrijft de aanvankelijke worsteling van de
jonge Tieland met zijn kunstenaarschap, en hoe hij in de naoorlogse
jaren een eigen, unieke stijl ontwikkelde. Onder de paraplu van
kunstenaarsvereniging De Ploegh, waarvan hij medeoprichter was, en
galerie Coninck werd hij ‘een schilder van het volk’ met veel navolgers.
Door een gebrekkig zakelijk instinct en zijn goedgeefsheid bleef
rijkdom uit. Het kon Tieland, levenskunstenaar die hij was, niet deren.
Niet voor niets luidde zijn belangrijkste motto ‘Leef vrolijk, dan is de
overgang naar de hemel niet zo groot’.”
AANSTEKEN CHANOEKIA DOOR BURGEMEESTER BOLSIUS
Van 28
november t/m 5 december 2013 (volgens de Joodse jaartelling: van 25
Kislew t/m 2 Tewet 5774) wordt het Joodse Chanoekafeest gevierd. Ter
gelegenheid van dit feest van de inwijding van de tempel wordt gedurende
acht dagen de Chanoekia (de achtarmige kandelaar) ontstoken.
De Nederlands Israëlitische Gemeente heeft Burgemeester Bolsius uitgenodigd om op dinsdag 3 december om 18.00 uur in de tuin van de synagoge de grote kandelaar te ontsteken. Naar goede traditie wordt na afloop van de plechtigheid heerlijke soep uitgereikt. Vrienden van de Synagoge zijn uitgenodigd voor deze bijeenkomst. Aanmelden niet nodig, toegang gratis.
WIJKMUSEUM SOESTERKWARTIER EXPOSEERT BIJZONDER PORTRET VAN PRINSES BEATRIX
Het
Wijkmuseum heeft de Iranese kunstenaar Mehrab Ebadi uitgenodigd om
gedurende de eerstkomende weken “portret van prinses Beatrix” te
exposeren. Het werkstuk heeft een prominente
plaats gekregen in de nog lopende expositie: “ Vorst en Volk en het
Soesterkwartier”. Mehrab werkt als timmerman en woont al twintig jaar in
Amersfoort. Het bijzondere portret is geheel opgebouwd uit schroeven.
Mehrab voelt zich thuis in Nederland. Zodra het portret helemaal is
afgewerkt wil Mehrab Ebadi het aanbieden aan prinses Beatrix als blijk
van dank voor de verblijfsvergunning die hij van “haar” heeft ontvangen
en daarmee een nieuw leven.
Op 23 november a.s. volgt een nieuwe tentoonstelling nu over het
onderwerp scholen in het Soesterkwartier in grootmoeders tijd. Het
wijkmuseum is op zoek naar klassefoto’s, poëziealbums en andere leuke
herinneringen aan de schooltijd van vooral de oudste
Soesterkwartierders. Voor bijdragen aan de expositie over de scholen kan
men contact opnemen met de conservator, Gezina Tuinstra, 033-4635661 of
06-22422725
De museumwoning is gevestigd in St. Bonifatiusstraat 61.
De expositie is iedere zaterdag te bezichtigen van 11.00-16.00 uur, of
na afspraak, zie ook www.wijkmuseumsoesterkwartier.nl
HISTORISCHE KRING LEUSDEN OVER “OUDE HESSENWEGEN”
Op 19 november 2013 organiseert de Historische Kring Leusden haar najaarslezing. De heer L. Fraanje uit Lunteren belicht het verhaal van de oude Hessenwegen.
Hessenwegen
behoren tot de oudste wegen in Oost-Nederland. Op de Veluwe en in de
Gelderse Vallei zijn er nog talrijke sporen van te vinden. Deze wegen
verbonden de Lage Landen met het Duitse achterland. Op weg naar
Amsterdam kwamen de voermannen met hun enorme wagens ook door
Achterveld.
“De Roskam” aan de Hessenweg is dan ook een passende
plaats voor de lezing. De avond op 19 november a.s. is in de zaal ‘Ons
Gebouw’ Hessenweg 212 en begint om 20.00 uur. De toegang is vrij. Er is
weer een boekentafel waar ook de nieuwe druk van het foto- en tekstboek
‘Leusden toen en nu’ verkrijgbaar is.
VERBORGEN SCHATTEN VAN DEN DOLDER
Nooit vertoonde
objecten en foto’s zijn te zien op de jaarlijkse tentoonstelling van de
Historische Vereniging Den Dolder die op zaterdag 9 en zondag 10
november a.s. gehouden wordt in de Maria Christina Kerk. Het thema dit
jaar is Dolderse Bedrijvigheid. Omdat opnieuw de grote zaal van de kerk beschikbaar is, kunnen wij groots uitpakken!
Van Van Straten en Boon (Strabo) staat er een diepdrukcilinder,
zijn er foto’s van een personeelsreis naar Parijs en voorbeelden van
verpakkingen. Van de Remia liggen er cadeaus bij de pasteurmerken, zoals
een tas en speelgoedauto’s. Ook van Overtoom en Fortis laten wij
producten en foto’s zien die u vast nog herkent van vroeger. Daarnaast
vertonen wij veel foto’s en kaarten van twee prominente winkelstraten
uit vroeger tijd.
Een tiental leden van Atelier Den Dolder heeft zich
in hun schilderijen laten inspireren door afbeeldingen van oude en
nieuwe bedrijvigheid: de oude melkboer met zijn kar en het futuristische
gebouw Wier+. Ook die kunstwerken zijn te bewonderen op deze
tentoonstelling.
Publiekstrekker wordt hopelijk een wandkleed van 4 x
2 meter (!) waarop de plattegrond van Den Dolder uit de jaren tachtig
is verbeeld met stoffen en borduursteekjes. Een huzarenstukje handwerk
van diverse Dolderse dames dat bedoeld was als wandversiering van de
Hazenboschschool en dat wij onlangs keurig verpakt terugvonden in ons
archief. Een werkstuk vol herkenning dat u met bewondering zult
bekijken.
Ook voor kinderen is er genoeg te zien en te doen. Zij
kunnen een kijkje nemen in de geschiedenis van het dorp waar hun wieg
stond of in ieder geval hun school. Wat is er allemaal veranderd en wat
is er nog het zelfde? Enne… hoe vierden ze vroeger Sinterklaas in Den Dolder?
De tentoonstelling is geopend op zaterdag 9 november van
11.00 – 17.00 uur en op zondag 10 november van 12.00 – 17.00 uur. De
toegang is gratis. De Maria Christina Kerk ligt op de hoek van de
Pleineslaan en de Dolderseweg in Den Dolder.
AGENDA (zie ook het programma van de NGV in deze nieuwsbrief)
Dinsdag 19 november 2013 Presentatie Jaarboek
2013; St. Georgiuskerk, ’t Zand 13. Joost Morel spreekt over Benjamin
Cohen. Tijdens deze bijeenkomst kunnen de leden van de OVF hun Jaarboek
krijgen. Aanvang 17.00 uur (kerk open 16.30 uur).
Dinsdag 26 november 2013
OVF-lezing: Nienke Rooijakkers, “Amersfoort en bedrijvigheid”: De
geluidswandeling op de wagenwerkplaats (ook n.a.v. 150 jaar spoor in
Amersfoort)
Dinsdag 28 januari 2014 OVF-lezing: Amersfoort als Belgenhoofdstad van Nederland (1914-1918)
Dinsdag 25 februari 2014 OVF-lezing: Ton Reichgelt: “Oud schrift”.
Dinsdag 25 maart 2014 Algemene Ledenvergadering OVF
Zaterdag 12 april 2014 Wandeling Moderne Devotie in Amersfoort o.l.v. J. Koekkoek
Vrijdag 25 april 2014 Brongerslezing; A. van Hooff, “Een republiek van Bataven” (werktitel)
Dinsdag 27 mei 2014
OVF-lezing: Michiel Kruidenier / Bastiaan van de Kraats, “Amersfoort en
bedrijvigheid”. Verleden en toekomst van de War (voormalige
kleurstoffenfabriek aan de Kleine Koppel 40)
De lezingen – tenzij anders vermeld – worden gehouden in Museum
Flehite, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden
van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
Met het
oog op de beveiliging van het museum moet u er rekening mee houden dat
bij de lezingen te laat komen betekent voor een dichte deur te staan. We
sluiten de deur om 20.00 uur.
NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Zie ook www.ngv.nl bij afdeling Amersfoort e.o.
Donderdagmiddag 14 november 2013 genealogisch spreekuur.
Donderdag 14 november 2013 cursus genealogie VolksUniversiteit Amersfoort
Dinsdagavond 19 november 2013
spreekt prof. dr. Marijke van der Wal over “de Sailing letters” (Terug
in de tijd: gekaapte brieven geven hun (taal-)geheimen prijs), na een
korte afdelingsledenvergadering.
Donderdag 28 november 2013 cursus genealogie VolksUniversiteit Amersfoort
Donderdagmiddag 12 december 2013 genealogisch spreekuur.
Donderdagavond 19 december 2013 spreekt dhr. Rob Dix over “Genealogisch onderzoek in Duitsland”.
Vervolgens
donderdagavond 16 januari 2014, dinsdagavond 18 februari 2014,
donderdagavond 20 maart 2014, dinsdagavond 15 april 2014 en
donderdagavond 15 mei 2014.
Op een nader vast te stellen datum in het
najaar van 2013: een excursie naar het Museum van het Kadaster in
Arnhem, in combinatie met een bezoek aan het nieuwe Gelders Archief
aldaar.
Op nader vast te stellen data in 2014 zijn de onderwerpen “Aldfaer” (spreker dhr. Jan Limpers) en “Belgen in Amersfoort”.
HISTORISCH CAFE
U bent op donderdag 14
november a.s. vanaf 17.00 uur weer van harte welkom op het Historisch
Café van Archief Eemland en partners. Het Historisch Café vindt plaats
in het Stadscafé in De Observant.
Onderwerp wordt ingevuld door de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE).
Zoals altijd zal er tijdens dit café gelegenheid zijn om anderen
met historische belangstelling te ontmoeten. U kunt gerust iemand die
zich op vrijwillige basis dan wel vakmatig bezig houdt met de
geschiedenis van Amersfoort en omgeving meebrengen.