VAN HET BESTUUR
In deze
eerste nieuwsbrief van 2016 wenst het bestuur u een gezegend en
inspirerend jaar toe. We hopen u bij verschillende van onze activiteiten
te mogen ontmoeten.
Algemene Ledenvergadering
Op 22 maart 2015 hopen we
onze Algemene Ledenvergadering te houden. Tijdens die vergadering kunt u
weer kennis maken met de activiteiten van en binnen de vereniging. Ook
zal de vernieuwde website van de vereniging tijdens deze bijeenkomst
worden gepresenteerd.
Noteer deze datum alvast in uw agenda.
Overleg met Siesta
Enkele bestuursleden van Siesta
hebben in het najaar van 2015 een plezierig gesprek gevoerd met het
bestuur van de Oudheidkundige Vereniging Flehite. Over en weer hebben we
onze bezorgdheid uitgesproken over het monumentenbeleid van de
gemeente, zoals recentelijk nog is gebleken bij de verbouwplannen van de
Prodentfabriek (De Nieuwe Stad). We hebben ons voorgenomen
zoveel mogelijk gezamenlijk op te trekken richting gemeente en de
(nieuwe) verantwoordelijk wethouder mevrouw Yvonne Kemmerling. Binnen
niet al te lange tijd zal ook de OVF een afspraak met de wethouder
maken.
Verder zijn allerlei actuele onderwerpen van beide
verenigingen aan bod geweest. Ook is gesproken over een verdeling van de
primaire aandachtsvelden. De OVF richt zich in algemene zin
op bescherming van monumentaal erfgoed, met vaak een nadruk op ‘oude’
monumenten, Siesta is meer gericht op het jongere industriële erfgoed en
staat op het punt zich ook toe te leggen op karakteristieke scholen en
industrieel gebouwde woningbouwcomplexen.
We hebben afgesproken dat
we over en weer onze achterbannen zullen wijzen op
wederzijdse activiteiten die onze aandachtsvelden raken. Ook is de
afspraak gemaakt elkaar een maal per jaar officieel als besturen te
ontmoeten.
Nieuwe Leden
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
Overleden
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
HET BELGENMONUMENT
Op
26 januari om 20.00 uur vertelt Hans Zijlstra in Museum Flehite over
het Belgenmonument aan de Daam Fockemalaan. Hij neemt ons mee naar het
jaar 1916, 100 jaar geleden,
toen een begin werd gemaakt met de bouw van het Belgenmonument. De Grote Oorlog, die wij nu kennen als de Eerste Wereldoorlog, was twee jaar aan de gang. Een miljoen Belgen, militairen en burgers, was naar het neutrale Nederland gevlucht. In en rond Amersfoort woonden vrouwen en kinderen in speciale burgerdorpen; Belgische militairen waren geïnterneerd in Kamp Zeist. De Belgen wilden hun dankbaarheid voor de Nederlandse gastvrijheid uitdrukken in een monument. Amersfoort leek de juiste plek ervoor.
Het zou een symbool worden voor wederzijds begrip en een deels gedeeld verleden: het Belgenmonument op de Amersfoortse Berg. Het aanbod voor de bouw van het monument was door de Amersfoortse gemeenteraad aangenomen. Architect Huib Hoste had zich verdiept in de Nederlandse architectuur en ontwierp een modern bouwwerk dat van veraf zichtbaar was.
Het had een hoogtepunt in de relatie tussen
Nederland en België kunnen worden. Maar dat werd het niet. Politici
hadden na 1918 geen oog voor het monument. Het in 1918 voltooide
monument werd pas in 1938 door de staatshoofden van beide landen
bezocht. De gespannen verhouding tussen de landen stond een eerdere
ceremonie in de weg.
De Grote Oorlog had de Lage Landen uit elkaar gedreven. Het Belgenmonument als symbool van tweedracht?
BRONGERSLEZING
Dit jaar zal er weer een Brongerslezing zijn. Deze tweejaarlijkse gebeurtenis beoogt een ontmoetingsplatform te bieden aan geïnteresseerden in historie en erfgoed in de regio Eemland. Zowel leden van de OVF als van de Historische Kring Hoogland, de Historische Kring Leusden, de Historische Vereniging Soest-Soesterberg en de Historische Vereniging Bunschoten zijn hierbij van harte welkom.
Dit jaar hoopt Timo d’Hollosy, stadsarcheoloog in Amersfoort, te spreken over “Cold cases, skeletonderzoek in Amersfoort”.De Brongerslezing vindt plaats op vrijdagavond 29 april a.s. in het gebouw van de RCE, Smallepad 5 te Amersfoort, aanvang 20.00 uur.Voorafgaande aan de lezing, vanaf 18.30 uur, is er een ontmoeting, waarbij gezorgd wordt voor “soep en brood”. Ook kunt u dan kennis maken met de activiteiten van de historische verenigingen in onze regio.Deelname is gratis voor leden van de OVF en de andere historische verenigingen uit de regio Eemland. Wel moet u zich aanmelden als deelnemer door middel van een (e-mail)bericht aan P. Jonkman, Ternatestraat 38, 3818 CR Amersfoort / p.jonkman@kpnmail.nl. Daarbij vermelden met hoeveel personen u komt, of u gebruik maakt van de maaltijd en van welke vereniging u lid bent.
BEZOEKRECORD VOOR MONDRIAANHUIS AMERSFOORT
Het
Mondriaanhuis in Amersfoort heeft voor het eerst in zijn geschiedenis
meer dan 20.000 bezoekers getrokken. Het museum haalt in 2015 ruim 5000
bezoekers meer dan vorig jaar. Ook de andere musea in Amersfoort zagen
hun bezoekersaantallen stijgen. De Amersfoortse musea volgen daarmee de
landelijke trend.
Het record bij het Mondriaanhuis is volgens
directeur Paul Baltus grotendeels toe te schrijven aan de drukbezochte
familietentoonstelling ‘Anders Abstract’ die dit jaar in de zomermaanden
in het Mondriaanhuis te zien was. Ruim 10.000 belangstellenden van jong
tot oud brachten een bezoek aan deze expositie. Ook de
dubbeltentoonstelling Cobra tot Zero, samen met Museum Flehite, trekt
veel publiek.
Een aantrekkelijk programma voor alle leeftijden is de
nieuwe koers van het museum, dat onlangs de plannen presenteerde voor
een volledige herinrichting. Met de verbouwing wil het Mondriaanhuis
de geboorteplek van Piet Mondriaan op een laagdrempelige en eigentijdse
manier toegankelijk en beleefbaar maken voor een veel breder publiek.
Het doel is de bezoekersaantallen te verdubbelen tot 40.000 per jaar.
Meer bezoekers bij Museum Flehite en Kunsthal KAdE
Museum
Flehite verwacht het jaar af te sluiten met 38.500 bezoekers. De
stijging met 10% ten opzichte van 2014, schrijft het museum toe aan de
succesvolle, nog lopende dubbeltentoonstelling Cobra tot Zero en de
tentoonstelling Tussen Kunst en Kitsch die in het voorjaar van 2015
plaatsvond. Met de solotentoonstelling van de schilder Toon Kelder opent
Flehite het nieuwe seizoen in 2016.
Kunsthal KAdE, vorig jaar
verhuisd naar het Eemhuis, verwacht dit jaar op ruim 36.000 bezoekers
uit te komen. Expeditie Land Art is daar de grote publiekstrekker
geweest. De tentoonstelling Move On die aan het begin van het jaar te
zien was trok vooral veel jonge bezoekers. Kunsthal KAdE start het
nieuwe jaar met de tentoonstelling De Loop de Dingen, waarin kunstenaars
de grenzen van oorzaak en gevolg opzoeken.
NIEUWE VOORZITTER GILDE AMERSFOORT
Hans
Walstra, sinds 2010 voorzitter van Gilde Amersfoort, heeft ingaande 1
januari 2016 afscheid genomen als voorzitter. Hij is opgevolgd door
Annelies Roozen.
VOORJAARSBIJEENKOMST VERENIGING VOOR NEDERLANDSE KERKGESCHIEDENIS
zaterdag 27 februari 2016, Lutherse Kerk, Langestraat 61, Amersfoort
In
2015 is bij Uitgeverij Verloren het boek In het water gevonden. Het
Amersfoortse Mirakelboek verschenen. In december 1444 werd buiten de
Amersfoortse Kamperpoort een pijpaarden beeldje van Onze Lieve Vrouw
onder het ijs gevonden. Zodra het was ‘gered’, vonden wonderen plaats
die aan dit beeldje werden toegeschreven, waarvan er 542 schriftelijk
zijn overgeleverd. Het boek biedt een editie en hertaling.
De
verschijning vormt de aanleiding het heilige karakter van Amersfoort te
onderzoeken: Amersfoort als stad van wonderen. In de lezingen komt aan
de orde wat mirakelverhalen zeggen over de sociale en culturele situatie
in de laatmiddeleeuwse samenleving en hoe prominent de aanwezigheid van
heiligen in laatmiddeleeuws Amersfoort was en wellicht nog is.
Programma
10.00 uur Ontvangst met koffie en thee
10.15 uur Jaarvergadering VNK
10.45 uur Lezing prof. dr. Dick de Boer, Het wonder als venster op de middeleeuwse samenleving
11.15 uur Lezing prof. dr. Ludo Jongen, Heilig Amersfoort
11.45 uur Uitreiking VNK-scriptieprijs
12.00 uur Koffie en thee (en een broodje)
12.30 uur Stadswandeling verzorgd door prof. dr. Ludo Jongen
14.00 uur Einde programma
Prof. dr. Dick de Boer is emeritus hoogleraar middeleeuwse
geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Over zijn lezing
schrijft hij:
“Het geloof in wonderen hielp de middeleeuwse mens
een brug te slaan tussen individuele devotie en Godsvertrouwen en
collectieve beleving. Vooral in de 14de en 15de getuigden mirakelboeken
van de behoefte de kracht en de authenticiteit van wonderen te
documenteren en uit te dragen. Waar ook toen de behoefte bestond aan een
duidelijk onderscheid tussen het rationeel verklaarbare en het
wonderbaarlijke, bieden de duizenden mirakelregistraties een unieke
narratieve bron die intieme details van leven en beleven blootlegt. Het
recent opnieuw uitgegeven Mirakelboek van Amersfoort bevat met zijn 542
wonderen vanaf 1444 de grootste collectie in de Noordelijke Nederlanden.
In de lezing worden deze geplaatst in de context van het genre van de
wonderverhalen.”
Prof. dr. Ludo Jongen is emeritus hoogleraar Middelnederlandse
Letterkunde van de Katholieke Universiteit van Lublin en
oud-universitair docent van de Universiteit Leiden. Over zijn lezing en
rondleiding schrijft hij:
“Zoals vele steden in de noordelijke
Nederlanden werd Amersfoort in het laatste kwart van de zestiende eeuw
gedwongen zich bij de Opstand aan te sluiten. Dat gebeurde op 7 maart
1579. Ofschoon de stadsbestuurders niets moesten hebben van “paapsche
superstitieën” en die te vuur en te zwaard bestreden, ging het
katholieke erfgoed niet verloren. Nog steeds kan men in de namen van
straten en gebouwen de heiligen herkennen naar wie ze ooit vernoemd zijn.”
De kosten van deze bijeenkomst zijn voor leden van de Vereniging voor Nederlandse Kerkgeschiedenis € 5. Niet-leden betalen € 10. In deze prijs zijn koffie/thee, een broodje en een stadswandeling inbegrepen.
Verdere informatie over deze bijeenkomst is te verkrijgen bij de secretaris van de VNK, drs. Christiaan Ravensbergen (kerkgeschiedenis@gmail.com of 06-38545779).
Aanmelden voor 22 februari 2016 bij de secretaris: kerkgeschiedenis@gmail.com.
VRAAG VAN HET WIJKMUSEUM SOESTERKWARTIER
Half februari start er
weer een nieuwe expositie over de oude industrie in Amersfoort. Het
wijkmuseum gaat deze keer veel aandacht besteden aan de Sopla-fabriek
(tabaksindustrie), de fruit- en groentenveiling aan de Eemstraat, Polak
Frutal Works, de Erdal en het slachthuis aan de Nijverheidsweg en
natuurlijk ook aan de Noack aan de Soesterweg,
Hebt u voorwerpen die betrekking hebben op deze oude
fabrieken in het Soesterkwartier en op Isselt en wilt u die voor deze
expositie in bruikleen geven? U kunt deze afgeven op zaterdagen van
11.00-16.00 uur in het Wijkmuseum. U kunt ook even bellen naar
033-4611474 (Joke Sickmann)
HERRIJZEND AMERSFOORT – FIETSTOCHT LANGS INDUSTRIELE WEDEROPBOUWPANDEN
Lekker
fietsen langs industriële wederopbouwpareltjes in Amersfoort? Dat kan
met de nieuwe fietsroute die Siesta aan het samenstellen is. De
wederopbouwperiode was van 1945 tot 1965 en werd gekenmerkt door strakke
gebouwen, met veel staal, beton en zelfs baksteen. Door de
verschillende stijlen en materialen is het moeilijk om te spreken van dé
wederopbouwarchitectuur. Een heel bekend voorbeeld van een industrieel
wederopbouwpand is de Van Nellefabriek in Rotterdam. Maar u kunt al
fietsend ontdekken dat er in Amersfoort ook een heel aantal mooie panden
is. Denk dan niet alleen aan de zo bekende Prodentfabriek en het Warner
Jenkinsoncomplex. Maar bijvoorbeeld ook aan Machinefabriek Goedhals aan
de Mijnbouwweg en het hoofdkantoor van Norit aan de Nijverheidsweg
Noord. En wat te denken van het aparte Fläkt-gebouw aan de Uraniumweg?
Op industrieterrein Isselt is veel te zien. Het is belangrijk dat deze
panden de aandacht krijgen die ze verdienen. Tijdens het Historisch Café
op 14 april 2016 komt het fietsboekje beschikbaar.
TUSSEN ROMEINEN EN NOORMANNEN
Tijdens de grote
overzichtstentoonstelling Gouden Middeleeuwen in het Rijksmuseum in
Leiden in 2014 was de gemeente Utrecht een van de grootste
bruikleengevers. En niet voor niets. In de afgelopen jaren zijn bij het
archeologisch onderzoek in Leidsche Rijn en in Utrecht-Stad veel
belangrijke sporen en vondsten uit de Merovingische periode (400-700 na
Chr.) tevoorschijn gekomen. Het beeld dat na de Romeinen de ‘duistere of
donkere middeleeuwen’ hun intrede deden, blijkt dan ook in Utrecht
onhoudbaar. De onderzoeksresultaten duiden juist op een opvallend vitale
periode, waarin een groot aantal verschillende nederzettingen werd
gesticht.
In de 31e Van der Monde-lezing zal gemeentelijk archeoloog
Herre Wynia ingaan op de belangrijkste archeologische vindplaatsen uit
de vroege middeleeuwen van de afgelopen jaren. Aan de hand daarvan zal
hij een beeld schetsen van het leven in die tijd. Hoe zagen de dorpen er
uit? Hoe voorzagen de mensen in hun levensonderhoud? Wat voor schepen
voeren over de Rijn en wat hadden ze voor lading? Ook zal hij de laatste
stand van zaken geven van het archeologische onderzoek op het Domplein,
waar Willibrord in 695 arriveerde.
De gouden middeleeuwen van
Utrecht werden in de negende eeuw bruut verstoord door de komst van de
Noormannen, waardoor bisschop Hunger met zijn gevolg naar
Sint-Odiliënberg moest vluchten. Zijn daar eigenlijk ook archeologische
sporen van teruggevonden?
Herre Wynia (1967) studeerde archeologie aan de Universiteit
Leiden en de Universiteit Amsterdam, waar hij in 1992 afstudeerde in
middeleeuwse archeologie met als specialisatie scheepsarcheologie. Sinds
1994 werkt hij bij de afdeling Erfgoed van de gemeente Utrecht als één
van de drie gemeentelijk archeologen. Al vanaf 1997 is hij betrokken bij
het archeologisch onderzoek en inpassing van cultuurhistorische waarden
in Leidsche Rijn.
De lezing vindt plaats op dinsdag 9 februari 2016 in de Pieterskerk te Utrecht en begint om 20.00 uur.
De (verwarmde) Pieterskerk is open vanaf 19.30 uur. De toegang is gratis.
In de pauze wordt koffie en thee geschonken, na de lezing zijn andere dranken verkrijgbaar.
AGENDA
Dinsdag 26 januari 2016: OVF-lezing. Hans Zijlstra: 1916, het ontwerp voor het Belgenmonument
Dinsdag 23 februari 2016: OVF-lezing. Kees Schipper: De Hollandse Waterlinie
Zaterdag 27 februari 2016: Lutherse Kerk: Voorjaarsbijeenkomst Nederlandse Vereniging voor Kerkgeschiedenis
Dinsdag 22 maart 2016: OVF: Algemene Leden Vergadering; Museum Flehite
Vrijdag 29 april 2016: Brongerslezing. T. d’Hollosy: Cold cases – skeletonderzoek in Amersfoort (locatie RCE)
Dinsdag 31 mei 2016: OVF-lezing. Hans van den Broek: Koorts en honger, geneeskunde in vroeger tijd op het platteland (thema: Gezondheidscultuur)
De OVF-lezingen – tenzij anders vermeld – worden gehouden in
Museum Flehite, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor
leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
Met
het oog op de beveiliging van het museum moet u er rekening mee houden
dat te laat komen bij de lezingen betekent dat u voor een dichte deur
komt te staan. We sluiten de deur om 20.00 uur.
NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Zie www.amersfoorteo.ngv.nl
Donderdagavond 21 januari 2016 spreekt Ton Reichgelt over Oud schrift.
Zaterdag 6 februari 2016 een informatiebijeenkomst over DNA-onderzoek in Amsterdam-Buitenveldert.
Dinsdagavond 16 februari 2016 spreekt Saskia Stouten – Schrijer (Archief Eemland) over Willem Hendrik Kam, gemeentearchitect van Amersfoort.
Woensdag 24 februari 2016 excursie naar het NIOD in Amsterdam.
Donderdagavond 17 maart 2016 spreekt Aat Oosterbroek over Delpher: De krant als bron voor genealogisch onderzoek.
Dinsdagavond 12 april 2016 spreekt Willem van Maren over ‘Genealogie vóór 1600’ en ledenvergadering.
Zaterdag 23 april 2016 Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
Dinsdagavond 10 mei 2016 spreekt Frans van Bodegom over Reunion.
HISTORISCH CAFE
Zie www.archiefeemland.nl/agenda
Op 11 februari is er een bijzonder Historisch Café bij Archief Eemland op de 3e etage van het Eemhuis.
Burgemeester
Bolsius doet de “aftrap” van het Belgenjaar 2016. Prominent onderdeel
is de livegang van de website belgengezocht.nl.
LEZINGEN GILDE AMERSFOORT
4 februari 2016: 14.00-16.00 uur: Gerda van Dijk: Van schaap tot schap; St. Joriskerk,
Gerfkamer.
14 april 2016: 14.00-16.00 uur: Jan Carel van Dijk: De binnenstad in kaart gebracht;