Nieuwsbrief februari 2016 – Oudheidkundige Vereniging Flehite Amersfoort OVF

Algemene Ledenvergadering
Op 22 maart 2016 hopen we onze Algemene Ledenvergadering te houden. Tijdens die vergadering kunt u weer kennis maken met de activiteiten van en binnen de vereniging. Ook zal de vernieuwde website van de vereniging tijdens deze bijeenkomst worden gepresenteerd.
Noteer deze datum alvast in uw agenda.

Nieuwe Leden

Gegevens verwijderd om privacy redenen.

Overleden

Gegevens verwijderd om privacy redenen.

Gemeentelijke waardering voor Heimen Hooijer
Ter gelegenheid van de viering van het 25-jarig jubileum van de Seniorenraad Amersfoort heeft voorzitter Heimen Hooijer een Lenaert Nicasiusspeld voor zijn jarenlange maatschappelijke inzet voor de Amersfoortse samenleving ontvangen. Hij ontving de onderscheiding uit handen van locoburgemeester Hans Buijtelaar tijdens het symposium ‘Ouder worden’ op 28 januari 2016 in het Auditorium Meander Medisch Centrum Amersfoort
De Seniorenraad Amersfoort brengt advies uit aan het college over het seniorenbeleid en in samenhang met andere gemeentelijke beleidsterreinen. De heer Hooijer (1941) heeft als voorzitter de maximale twee periodes van vier jaar vervuld en draagt op dit moment zijn kennis over naar de nieuwe adviesraad Sociaal Domein.
Met grote betrokkenheid en kennis van zaken voert de heer Hooijer zijn functie als voorzitter uit. Zeker in de laatste jaren van ontwikkelingen binnen het Sociale Domein. Hij stimuleerde de leden van de raad hun kennis in te zetten ten gunste van ouderen in Amersfoort. Daarnaast vervulde en vervult de heer Hooijer een groot aantal (bestuurlijke) functies.
We feliciteren hem van harte met deze gemeentelijke onderscheiding.

Evenementencommissie
Jan Bouwman is toegetreden tot de commissie. Hij gaat de technische hulp bij de lezingen verzorgen. Hij zou het prettig vinden als er nog iemand technische hulp zou kunnen geven wanneer hij een keer afwezig is. Is er onder de leden iemand die deze rol van secundus op zich wil nemen?
Verder gaat Jan Bouwman de website van de vereniging beheren.

BRONGERSLEZING 2016

Dit jaar zal er weer een Brongerslezing zijn. Deze tweejaarlijkse gebeurtenis beoogt een ontmoetingsplatform te bieden aan geïnteresseerden in historie en erfgoed in de regio Eemland.
Zowel leden van de OVF als van de Historische Kring Hoogland, de Historische Kring Leusden, de Historische Vereniging Soest-Soesterberg en de Historische Vereniging ‘Bunscote’ zijn hierbij van harte welkom.

Dit jaar hoopt Timo d’Hollosy, stadsarcheoloog in Amersfoort, te spreken over “Cold cases, skeletonderzoek in Amersfoort”.
De Brongerslezing vindt plaats op vrijdagavond 29 april a.s. in het gebouw van de RCE, Smallepad 5 te Amersfoort, aanvang 20.00 uur.
Voorafgaande aan de lezing, vanaf 18.30 uur, is er een ontmoeting, waarbij gezorgd wordt voor “soep en brood”. Ook kunt u dan kennis maken met de activiteiten van de historische verenigingen in onze regio.
Deelname is gratis voor leden van de OVF en de andere historische verenigingen uit de regio Eemland. Wel moet u zich aanmelden als deelnemer door middel van een (e-mail)bericht aan P. Jonkman, Ternatestraat 38, 3818 CR Amersfoort / p.jonkman@kpnmail.nl. Daarbij vermelden met hoeveel personen u komt, of u gebruik maakt van de maaltijd en van welke vereniging u lid bent.

VERZOEK OM STEUN VOOR DE HERUITGAVE VAN DE VERZAMELDE WERKEN VAN JOANNES TOLLIUS
Joannes Tollius (Amersfoort ca. 1555-Kopenhagen ca. 1620) componeerde een klein, maar alleszins interessant oeuvre, dat tussen 1590 en 1598 in druk is verschenen. Er zijn twee bundels met driestemmige motetten (1590 en 1597), twee bundels met vijfstemmige motetten (beide van 1591), een bundel met zesstemmige madrigalen (1597) en twee losse madrigalen die zijn opgenomen in verzamelbundels (beide uit 1598).
Van Tollius’ muzikale nalatenschap zijn de twee bundels uit 1597 al opnieuw uitgegeven, maar de andere drie bundels wachten nog op heruitgave.

De Amersfoortse musicus en musicoloog Simon Groot, die later dit jaar aan de Universiteit Utrecht op zijn onderzoek naar het leven en de werken van Tollius zal promoveren, heeft de transcripties verzorgd en is nu op zoek naar financiële steun om de heruitgave te kunnen realiseren. Hiervoor is ca € 3.000 nodig. Aan het Amersfoortse publiek wordt daarom gevraagd een donatie te doen. Elk bedrag is uiteraard welkom! Bij een donatie van € 100 of meer worden de drie nieuwe uitgaven als tegenprestatie aan de donateur overhandigd, bij een donatie van € 150 of meer komen daar ook de twee reeds verschenen uitgaven bij en is de set dus compleet.
De Stichting Fonds Bos heeft toegezegd de bijdragen vanuit de OVF te verdubbelen tot een maximum van € 1.500.
Wanneer u een bijdrage wilt doen, maak dat dan kenbaar bij Simon Groot (sigro@planet.nl) onder vermelding van naam en naw-gegevens. Bedragen kunnen worden overgemaakt naar IBAN NL14 INGB 0009 2676 33, t.n.v. Cantus Firmus, o.v.v. donatie uitgave Tollius.

Joannes Tollius werd rond 1555 in Amersfoort geboren en woonde met zijn familie in de Langestraat, ergens op het stukje tussen de Stovestraat en de Valkestraat. Hij werd reeds op jonge leeftijd (hij was nog geen 25 jaar oud) benoemd tot muziekleider van de Onze-Lieve-Vrouwekapel. Na de Reformatie trok hij naar Italië, waar hij furore maakte als musicus in Rieti (1583-84), Assisi (1584-86), Rome (1586-88) en Padua (1588-1601). De laatste jaren van zijn muzikale carrière werkte hij als uitzonderlijk goed betaald zanger aan het hof van Christiaan IV in Kopenhagen (1601-1603). Daarna zien we hem regelmatig terug als geldschieter in rentebrieven, waarmee hij aan Amersfoortse burgers hypotheken verstrekt voor de aankoop van een huis. Vermoedelijk gebruikte hij daarvoor het familiekapitaal dat zich nog in Amersfoort bevond en waarschijnlijk deed hij dat vanuit Kopenhagen. Hij stierf tussen 20 oktober 1619 en 13 april 1620.

De bundels die nog moeten verschijnen zijn de driestemmige motetten van 1590, en de beide bundels met vijfstemmige motetten. De bundel met driestemmige motetten schreef Tollius als eerbetoon aan bisschop Brugnatelli van Assisi, die hem rehabiliteerde nadat hij door enkele kanunniken was beschuldigd van ketterij (waarvoor hij ook enkele maanden gevangenschap moest ondergaan). Hij gaf de bundel de verrassende titel ‘Motecta de dignitate et moribus sacerdotum’ (motetten over de waardigheid en zeden van priesters) mee, klaarblijkelijk om zijn voormalige opponenten nog eens fijntjes op hun eigenlijke taken als priesters te wijzen. De eerste bundel met vijfstemmige madrigalen droeg Tollius op aan de ‘Nobilissimis et excelentissimis musicis Amorsfortiis (de meest edele en voortreffelijke Amersfoortse musici), zijn voormalige collega’s uit de O.L.V.-kapel, die hij bedankt omdat ze hem reeds op jeugdige leeftijd hadden uitgekozen tot hun leider. De derde en laatste bundel is opgedragen aan de bisschop van Padua, zijn toenmalige werkgever. De twee verspreide madrigalen worden aan het slot van de heruitgave van de bundel met driestemmige motetten opgenomen.

TOON KELDER IN MUSEUM FLEHITE
20 februari t/m 12 juni; Toon Kelder – Romantisch modernist

Toon Kelder (1894-1973) was een onverzettelijk mens. Zijn drang tot vernieuwing ging boven alles. Dat ging zo ver dat hij regelmatig zijn oude werk vernietigde. In zijn lange leven ontwikkelde hij zich van een expressionistisch schilder, via verschillende artistieke experimenten, uiteindelijk tot een abstract beeldhouwer.
Vanaf 20 februari 2016 toont museum Flehite het werk van deze Nederlandse kunstenaar. In dialoog met de constant veranderende samenleving zocht Kelder constant naar nieuwe technieken, vormen en stijlen. Zo verwierf hij zich een plaats binnen de modernistische avant-garde van ons land, maar heeft hij, vooruitlopend op de gevestigde smaak, nooit de waardering gekregen die hem op basis van zijn bijzondere oeuvre toekwam. In de tentoonstelling ‘Toon Kelder-Romantisch modernist’ wordt deze artistieke ontwikkeling in al haar facetten getoond. Tegelijk met de expositie verschijnt onder dezelfde titel een uitgebreide monografie over Toon Kelder, waarin de kunsthistoricus Jaap Versteegh op boeiende wijze het leven en werk van deze ‘Romantisch modernist’ heeft beschreven. Een kunstenaar om van te houden.

DE LOOP DER DINGEN IN KAdE.
Vrijdag 22 januari is de tentoonstelling De Loop der Dingen, over oorzaak & gevolg feestelijk geopend. Deze groepstentoonstelling met 25 internationale kunstenaars is t/m 1 mei te zien.
Aanleiding voor de tentoonstelling is de film Der Lauf der Dinge van het Zwitserse kunstenaarsduo Peter Fischli en David Weiss. In de tentoonstelling zijn naast de film Der Lauf der Dinge installaties, video’s en objecten van zowel kunstenaars als vormgevers te zien die de grenzen van oorzaak en gevolg opzoeken. Een Loop der Dingen kunstwerk heeft beweging of de suggestie van beweging en een tijdsverloop in zich. Loop der dingen kunnen ontstaan door natuurlijke processen zoals bloei, groei en verval. Maar ook door menselijk handelen, manipulaties al dan niet met gereedschappen en machines, met soms onweerlegbare consequenties.

VOORJAARSBIJEENKOMST VERENIGING VOOR NEDERLANDSE KERKGESCHIEDENIS
zaterdag 27 februari 2016, Lutherse Kerk, Langestraat 61, Amersfoort
In 2015 is bij Uitgeverij Verloren het boek In het water gevonden. Het Amersfoortse Mirakelboek verschenen. In december 1444 werd buiten de Amersfoortse Kamperpoort een pijpaarden beeldje van Onze Lieve Vrouw onder het ijs gevonden. Zodra het was ‘gered’, vonden wonderen plaats die aan dit beeldje werden toegeschreven, waarvan er 542 schriftelijk zijn overgeleverd. Het boek biedt een editie en hertaling.
De verschijning vormt de aanleiding het heilige karakter van Amersfoort te onderzoeken: Amersfoort als stad van wonderen. In de lezingen komt aan de orde wat mirakelverhalen zeggen over de sociale en culturele situatie in de laatmiddeleeuwse samenleving en hoe prominent de aanwezigheid van heiligen in laatmiddeleeuws Amersfoort was en wellicht nog is.

Programma

10.00 uur Ontvangst met koffie en thee
10.15 uur Jaarvergadering VNK
10.45 uur Lezing prof. dr. Dick de Boer, Het wonder als venster op de middeleeuwse samenleving
11.15 uur Lezing prof. dr. Ludo Jongen, Heilig Amersfoort
11.45 uur Uitreiking VNK-scriptieprijs
12.00 uur Koffie en thee (en een broodje)
12.30 uur Stadswandeling verzorgd door prof. dr. Ludo Jongen
14.00 uur Einde programma
De kosten van deze bijeenkomst zijn voor leden van de Vereniging voor Nederlandse Kerkgeschiedenis € 5. Niet-leden betalen € 10. In deze prijs zijn koffie/thee, een broodje en een stadswandeling inbegrepen.
Verdere informatie over deze bijeenkomst is te verkrijgen bij de secretaris van de VNK, drs. Christiaan Ravensbergen (kerkgeschiedenis@gmail.com of 06-38545779).

AGENDA
Dinsdag 23 februari 2016: OVF-lezing. Kees Schipper: De Hollandse Waterlinie
Zaterdag 27 februari 2016: Lutherse Kerk: Voorjaarsbijeenkomst Nederlandse Vereniging voor Kerkgeschiedenis
Dinsdag 22 maart 2016: OVF: Algemene Leden Vergadering; Museum Flehite
Vrijdag 29 april 2016: Brongerslezing. T. d’Hollosy: Cold cases – skeletonderzoek in Amersfoort (locatie RCE)
Dinsdag 31 mei 2016: OVF-lezing. Hans van den Broek: Koorts en honger, geneeskunde in vroeger tijd op het platteland
De OVF-lezingen – tenzij anders vermeld – worden gehouden in Museum Flehite, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
Met het oog op de beveiliging van het museum moet u er rekening mee houden dat te laat komen bij de lezingen betekent dat u voor een dichte deur komt te staan. We sluiten de deur om 20.00 uur.

NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Zie www.amersfoorteo.ngv.nl
Dinsdagavond 16 februari 2016 spreekt Saskia Stouten – Schrijer (Archief Eemland) over Willem Hendrik Kam, gemeentearchitect van Amersfoort.
Woensdag 24 februari 2016 excursie naar het NIOD in Amsterdam.
Donderdagavond 17 maart 2016 spreekt Aat Oosterbroek over Delpher: De krant als bron voor genealogisch onderzoek.
Dinsdagavond 12 april 2016 spreekt Willem van Maren over ‘Genealogie vóór 1600’ en ledenvergadering.
Zaterdag 23 april 2016 Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
Dinsdagavond 10 mei 2016 spreekt Frans van Bodegom over Reunion.

HISTORISCH CAFE
Zie www.archiefeemland.nl/agenda
Op 11 februari 2016 is er een bijzonder Historisch Café bij Archief Eemland op de 3e etage van het Eemhuis.
Burgemeester Bolsius doet de “aftrap” van het Belgenjaar 2016. Prominent onderdeel is de livegang van de website belgengezocht.nl.

LEZINGEN GILDE AMERSFOORT14 april 2016: 14.00-16.00 uur: Jan Carel van Dijk: De binnenstad in kaart gebracht; Armen de Poth, Celzusterenkamer.

Aanmelden voor 22 februari 2016 bij de secretaris: kerkgeschiedenis@gmail.com.

De Trap des Ouderdoms, onbekend, circa 1642-1665. Courtesy: Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam

In de tentoonstelling is werk te zien van: