VAN HET BESTUUR
In deze eerste nieuwsbrief van 2017 wenst het bestuur u een
gezegend en inspirerend jaar toe. We hopen u bij verschillende van onze
activiteiten te mogen ontmoeten.
Algemene Ledenvergadering
Op 28 maart 2017
hopen we onze Algemene Ledenvergadering te houden. Tijdens die
vergadering kunt u weer kennis maken met de activiteiten van en binnen
de vereniging.
Noteer deze datum alvast in uw agenda.
Nieuwe leden
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
Overleden
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
Contributiebrief
Naar aanleiding van het verzoek in de
vorige Nieuwsbrief hebben al vele leden hun contributie voor 2017
voldaan. Voor hen geldt het volgende niet, maar als u daar nog niet aan
toe bent gekomen voegen we de contributiebrief nogmaals bij, met het
verzoek om uw contributie voor 2017 te voldoen door deze zo spoedig
mogelijk over te maken op rekeningnummer NL95 INGB 0003795666, t.n.v.
Oudheidkundige Vereniging Flehite Amersfoort, onder vermelding van:
contributie 2017, uw postcode en huisnummer.
De OVF is een culturele ANBI, zodat uw contributie voor 125% aftrekbaar is in het kader van uw aangifte inkomstenbelasting.
VERZOEK OM INFORMATIE OVER 9 REGIMENT ARTILLERIE IN DE MEIDAGEN VAN 1940
De heer Jaap Bosman (Jaap_Bosman@hotmail.com)
doet onderzoek naar zijn grootvader, die in de meidagen van 1940 diende
bij het 9RA, dat gelegerd was in en om Amersfoort. Hij stelt ons de
volgende vraag, die we graag aan onze leden voorleggen. Mocht u
informatie hebben, wilt u die dan doorgeven aan de heer Bosman (graag
met een kopie aan onze secretaris, J.C. van Dijk, secretariaat@historisch-amersfoort.nl):
De heer Bosman wil graag het volgende weten:
Is
er meer bekend over de inzet van artillerie tijdens de Meidagen ’40 in
(met name) de omgeving Troelstralaan/Lage Birk en (in mindere mate)
Borneoplein en Vlasakkers van de eenheid I-9 Regiment Artillerie?
Een stuk artillerie “10-veld”, zoals in gebruik bij 9RA
Waar ik met name naar op zoek ben:
1. Informatie over de inzet van 9 R.A. (Regiment Artillerie) in en om Amersfoort in de breedste zin
2. Foto’s van de omgeving Troelstralaan/Lage Birk in eind jaren ’30;
3. (En dat is ver gezocht) Ooggetuigen m.b.t. exacte locaties van deze stellingen;
4. Aan de Amersfoortseweg zijn voertuigen kapotgegaan. Of iemand op de hoogte is waar dat precies geweest zou zijn.
VROEGE WERKEN MONDRIAAN TIJDELIJK NAAR MUSEUM FLEHITE
Vanaf
13 december zijn negen Mondriaans uit de collectie Esser in Museum
Flehite te zien. De arts J.F.S. Esser (1877 – 1946) bezat destijds een
van de omvangrijkste collecties Nederlandse moderne kunst. De collectie
was rond 1912 800 werken groot en omvatte maar liefst tachtig werken van
Mondriaan. Dit waren allemaal naturalistische werken uit de
beginperiode van de schilder, daar de verzamelaar abstracte kunst niet
zo kon waarderen. Eén van de erven van Esser, zijn dochter Carla Esser,
heeft het Mondriaanhuis negen werken in langdurig bruikleen gegeven.
Deze landschappen en stadsgezichten zijn vanaf 13 december tijdelijk in
Museum Flehite te zien.
ARMANDO tot MULDERS tot VISCH
Museum Flehite, 21 januari t/m 23 april 2017
Vanaf 21 januari 2017 toont museum Flehite in Amersfoort ‘Armando tot
Mulders tot Visch’, een presentatie van de collectie van
privéverzamelaar Wim van der Meer. De kunstverzameling bestaat uit
Nederlandse moderne en hedendaagse kunst. Hoewel het zwaartepunt ligt op
de nieuwe figuratie, is ook abstracte kunst vertegenwoordigd.
Vergankelijkheid, kwetsbaarheid, maatschappelijk engagement en humor
zijn trefwoorden die de collectie typeren.
Wim van der Meer
(Zevenaar, 1962) was lange tijd werkzaam als gemeenteambtenaar, maar in
zijn vrije tijd als verzamelaar, rondleider en museumdocent altijd zeer
begaan met kunst. De eerste kunstaankoop van Van der Meer was een litho
van Corneille. In de loop van de tijd ontwikkelde hij een voorkeur voor
werken die de kwetsbaarheid van de mens en natuur verbeelden; een thema
dat aansluit bij zijn persoonlijke situatie. Als kind werd bij hem
hemofilie geconstateerd, een bloedziekte, waardoor hij al jong
doordrongen was van de fragiliteit van het bestaan.
De collectie Van
der Meer omvat olieverfschilderijen, aquarellen, tekeningen, sculpturen,
fotografie en video. In de verzameling zijn representatieve werken
opgenomen van grote namen uit de recente Nederlandse kunstgeschiedenis,
zoals Armando, Henk Visch, Marc Mulders, Marlene Dumas, Sam Drukker,
Ronald Zuurmond, Ronald Ophuis, Rinke Nijburg, Bas Meerman, Rosemin
Hendriks, Juul Kraijer en Koen Vermeule.
Wim van der Meer heeft een voorliefde voor tekeningen en aquarel. Bij
deze laatste techniek laat de verf zich minder makkelijk controleren
waardoor toevalligheden meer een rol spelen. De aquarel Der Kopf van
Armando (1988) bijvoorbeeld, is voor Van der Meer een dierbaar stuk:
“Juist doordat het niet perfect is, is het hoofd zo aangrijpend en
ontroerend geworden.” Ook aquarellen van Marc Mulders, onlangs
uitgeroepen tot kunstenaar van het jaar 2017, zijn opgenomen in de
verzameling. Zoals Vlinders, een collage met aquarel waarin tere
vlinders zijn gecombineerd met christelijke thematiek. Daarnaast is
Mulders ook vertegenwoordigd met zijn kenmerkende pasteuze
olieverfschilderijen (Delphiniums, olieverf op doek, 2007). Van Henk
Visch zijn in de tentoonstelling zowel sculpturen als tekeningen te
zien.
De tentoonstelling Armando tot Mulders tot Visch past in de
lijn van presentaties van kunst in privébezit, die Museum Flehite sinds
2007 heeft ingezet. Het museum toonde in het afgelopen decennium
selecties uit de collecties van de echtparen Kamerbeek, Van Vliet, Van
de Haterd, Verhage, Van Schaik, Roetgering en van Ger Fransen. Bij de
tentoonstelling verschijnt een gelijknamige publicatie die verkrijgbaar
is in het museum.
Lezingen en rondleidingen
Tijdens de tentoonstelling
organiseert Museum Flehite lezingen door kunstenaars die in de expositie
vertegenwoordigd zijn. Ook zijn er in de tentoonstellingsperiode
rondleidingen door de verzamelaar zelf.
PROEF AMERSFOORTS BIER UIT DE MIDDELEEUWEN
Na een
lange gisting ligt het dikke boek Brouwen aan de Eem. Amersfoort, een
Stichtse bierstad in de late middeleeuwen eindelijk bij de drukker. Het
verschijnt begin januari bij uitgeverij Verloren in Hilversum. Op
zaterdagavond 21 januari 2017 wordt het boek gepresenteerd in de
Joriskerk in Amersfoort. Nog een primeur: hier kan Amersfoorts
hoppenbier worden geproefd, een zwaar bier dat door Rock City Beers op
authentieke wijze is gebrouwen op basis van een recept uit 1475. U wordt
van harte uitgenodigd hierbij aanwezig te zijn.
Programma:
18.30 uur inloop
19.00 uur diapresentatie over Amersfoort als middeleeuwse bierstad – Leen Alberts
19.45
uur overhandiging boek aan Jan Herman Korthals Altes, zoon van de
laatste directeur van de Amersfoortse Phoenix Brouwerij (1873-1970)
20.00 uur Amersfoorts hoppenbier, weet wat je proeft – Koen Overeem, brouwer bij Rock City Beers
20.15 uur receptie en signeersessie
Om de kosten van de avond te dekken bedraagt de toegang € 5 per
persoon, inclusief één consumptie. Het lijvige boek Brouwen aan de Eem
(winkelprijs € 42) en flesjes bitterzoet Amersfoorts hoppenbier zijn ter
plekke verkrijgbaar.
De auteur, Leen Alberts, is lid van de redactie
van Flehite, historisch jaarboek voor Amersfoort en omstreken. De
Stichting Fonds Bos droeg bij in de kosten van het onderzoek dat aan dit
boek ten grondslag ligt.
GELD VOOR DOCUMENTAIRE OVER MASSAMOORD
De
gemeente Amersfoort heeft € 7500 toegekend voor het maken van een
documentaire over de 101 Sovjetsoldaten die in en nabij Kamp Amersfoort
werden vermoord. De film laat voor het eerst tenminste twaalf
ooggetuigen aan het woord over een dag die ze nooit zullen vergeten.
Op 27 september 1941 zagen Amersfoorters een groep soldaten hongerig,
verzwakt en in lompen gehuld door de stad sjokken. De Duitsers
beschouwden de gevangenen,
hoofdzakelijk afkomstig uit Oezbekistan,
als Untermenschen en behandelden hen als een stel wilde beesten. De
Amersfoortse bevolking, hevig onder de indruk van het onsmakelijke schouwspel, toonde vooral medelijden.
In Kamp Amersfoort kwamen 24 van de 101 Russen, zoals ze werden
genoemd, door honger, ziekte en mishandeling om het leven. De kamparts
plaatste twee van hun schedels
als curiosa in zijn werkkamer. De
overige 77 gevangenen werden op 9 april 1942 nabij het kamp
gefusilleerd. Dat zou de op één na grootste massa-executie in Nederland
tijdens de Tweede Wereldoorlog blijken te zijn.
De 101
Sovjetsoldaten liggen begraven op het Russisch Ereveld. Ze liggen er
naamloos, omdat de bewakers een deel van de administratie vernietigden,
toen ze in april 1945 Kamp Amersfoort verlieten.
De groep
Sovjetsoldaten is een uniek voorbeeld van hoe misdadig het naziregime
ook in Nederland optrad. “We vergeten wel eens dat hier in Amersfoort
Sovjetsoldaten als beesten zijn afgeschoten en in een kuil gegooid”,
zegt onderzoeker Remco Reiding.
Eerder dit jaar overleed Mom Wellenstein, de laatst nog levende
gevangene van Kamp Amersfoort die de 101 ‘Russen’ in het kamp meemaakte.
Zijn getuigenis is door het Nationaal Comité 4 en 5 mei op camera
vastgelegd. De meeste Amersfoorters die de Sovjetsoldaten op het station
zagen aankomen of in deplorabele toestand door de stad zagen sjokken
naar het kamp, zijn nooit geïnterviewd.
“Door het overlijden van Mom
Wellenstein werden we er nogmaals op gewezen hoe belangrijk het is de
nog levende ooggetuigen op te sporen en hun herinneringen vast te
leggen, voordat het te laat is”, zegt Reiding.
Reiding ontvangt de bijdrage uit het fonds voor bijzondere lokale journalistieke producties. Om de documentaire mogelijk te maken, steunen ook de Stichting Russisch Ereveld en de Stichting Nationaal Monument Kamp Amersfoort het project. ”Wij vinden het verhaal van de Russen zeer belangrijk om te vertellen”, aldus Willemien Meershoek, directeur van Kamp Amersfoort. “Deze documentaire helpt ons dit verhaal na de uitbreiding van onze gedenkplaats een geschikte plek te geven.”
SCHRIJF MEE AAN HET VERLEDEN VAN UTRECHT
De
provincie Utrecht zit vol prachtige historisch verhalen. Om al deze
verhalen te verzamelen is UtrechtAltijd.nl opgericht. Daar worden de
verhalen toegankelijk gemaakt voor een groot publiek en zo blijven ze
niet beperkt tot de archieven, historische verenigingen of de muren van
een museum.
Voor het schrijven van deze verhalen hebben we uw hulp
nodig. U bent immers de expert als het aankomt op de geschiedenis van uw
eigen omgeving; niemand weet zoveel als u. Daarom willen we u graag
uitnodigen om samen met ons het verleden van de provincie in kaart te
brengen en uw verhalen te delen met een groot publiek.
Wilt u graag uw steentje bijdragen? We helpen u graag op weg met het
schrijven van zo’n verhaal. Vanaf januari starten we met halfjaarlijkse
themacampagnes. Het eerste thema gaat over de duistere kant van de
geschiedenis, moord en doodslag in de provincie; Plaats delict Utrecht.
Bloedstollende verhalen uit het Utrechtse verleden. Hebt u een ander
idee? Ook dat is uiteraard van harte welkom.
Contactadres: info@utrechtaltijd.nl.
U kunt ook uw verhalen insturen via de website
http://www.utrechtaltijd.nl/verhalen/voeg-een-verhaal-toe/. De redactie
beslist over plaatsing van verhalen op UtrechtAltijd.nl en voert in
overleg met de auteur de eindredactie.
HET DOEK DAT NOOIT KOMT, LEVEN EN WERK VAN JOHAN TRAARBACH
Op
zondag 22 januari is er een bijzondere lezing bij te wonen bij Kamp
Amersfoort. Auteur Wichard Maassen (auteur en journalist voor AD
Amersfoortse Courant) komt naar Kamp Amersfoort om te vertellen over het
boek Het doek dat nooit komt en zijn zoektocht naar informatie over de
schilder Johan Traarbach.
De carrière van Johan Traarbach bestrijkt
bijna 70 jaar. Hij schilderde landschappen, portretten of stillevens: in
alles legde hij ziel en zaligheid. Op zijn tachtigste waagde de
Amersfoortse expressionist zich zelfs nog aan abstracte doeken. In zijn
werk staat het gevecht van de mens met de natuur centraal.
De oorlog
drukte een groot stempel op het leven en het werk van Johan Traarbach.
Maar wat hij precies meemaakte, is een mysterie. Wat overkwam hem op die
julidag in 1943, waaraan hij meer dan een halve eeuw later een abstract
schilderij wijdde? Aan goede vrienden die zijn nalatenschap beheren,
vertelde hij dat het doek de verbeelding was van een korte gevangenschap
in Kamp Amersfoort. De naam van Traarbach is echter niet terug te
vinden in de kampadministratie. Op zich zegt dat weinig, omdat veel
stamkaarten van gevangenen door de nazi’s zijn vernietigd. Had hij
misschien een baantje als huisschilder in het kamp? Of is Traarbach in
de fuik gelopen? Kamp Amersfoort fungeerde vanaf maart 1943 als
verzamelplaats voor mannen tussen 18 en 45 jaar die hadden geprobeerd de
verplichte arbeidsinzet in Duitsland te ontlopen.
Plaats: Nationaal Monument Kamp Amersfoort
Tijdstip: 11.30 uur- 13.00 uur
Kosten: € 5, – per persoon inclusief koffie/thee
Opgeven is noodzakelijk en kan via info@kampamersfoort.nl of 033 461 31 29
AGENDA
Zaterdag 21 januari 2017:
Boekpresentatie en proeverij; Brouwen aan de Eem. Amersfoort, een
Stichtse bierstad in de late middeleeuwen. 19.00 uur. St. Joriskerk.
Dinsdag 31 januari 2017: Albert Boersma: Matthias Withoos: stof tot nadenken.
Dinsdag 28 februari 2017: Anton Groot/Johan Galjaard/Max Cramer: David Zuiderhoek (1911-1993), componist van de ruimte.
Dinsdag 28 maart 2017: Algemene Ledenvergadering
Dinsdag 25 april 2017
Dinsdag 30 mei 2017: D. de Vries: Torenbouw in de late Middeleeuwen.
Dinsdag 26 september 2017: Jan Carel van Dijk: De Amersfoortse industrie in de afgelopen eeuw (n.a.v. expositie in museum Flehite)
De
OVF-lezingen – tenzij anders vermeld – worden gehouden in Museum
Flehite, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden
van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
Met het
oog op de beveiliging van het museum moet u er rekening mee houden dat
te laat komen bij de lezingen betekent dat u voor een dichte deur komt
te staan. We sluiten de deur om 20.00 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Archief Eemland:
3 oktober 2016 tot eind januari 2017; Expositie 100 jaar
Belgenmonument; Metselen voor vrede! (zie voor meer informatie
Nieuwsbrief september 2016).
Museum Flehite: 21 januari t/m 23 april ARMANDO tot MULDERS tot VISCH
KAdE: 21 januari 2017 – 17 april 2017
Goed gemaakt; In 2017 viert Kunstschrift zijn 40-jarige bestaan en dat
vormt de aanleiding voor Kunsthal KAdE om samen met het tijdschrift een
tentoonstelling te organiseren over de magie van het maken van
kunstwerken door de eeuwen heen. In de themanummers van Kunstschrift is
het maken al jaren een van de focuspunten van de redactie. In de
tentoonstelling komt dat tot uitdrukking in een verrassend aanbod van
kunstwerken die een bijzonder licht werpen op materiaal en techniek,
vakmanschap, ideevorming en atelierpraktijk. De tentoonstelling ‘Goed
gemaakt’ is daarmee bovenal een ode aan het maakproces.
Inspiratie,
vakmanschap, materialen, technieken en het innige verbond tussen hoofd
en hand: via het werk van schilders, tekenaars, beeldhouwers, fotografen
en filmers uit verschillende landen, stromingen en perioden uit de
Westerse kunstgeschiedenis, worden allerlei aspecten van het creatieve
proces getoond.
HISTORISCH CAFE
De erfgoedorganisaties van
Amersfoort organiseren iedere tweede donderdag van de maand het
Historisch Café. Voor iedereen die zich (vakmatig) bezighoudt met de
geschiedenis van Amersfoort en omgeving.
In januari is er geen historisch café. Het eerstvolgende HC is op donderdag 9 februari 2017.
LEZINGEN GILDE AMERSFOORT
Leden van de OVF kunnen – zonder introducées en voor zover er plaats is – de lezingen bijwonen. Graag wel van tevoren aanmelden bij h.schuttervangelder@planet.nl
Dinsdag 7 februari 2017: Verkeer in beweging,
bewogen verkeersplannen in Amersfoort in de 20e eeuw. Spreker: Hans de
Vries. Filalethes, Havik 29, 14.00-16.00 uur
Dinsdag 18 april 2017: St. Joriskerk. Spreker Karel Emmens. Gerfkamer/ St. Joriskerk, 14.00-16.00 uur
NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Belangstellenden hartelijk welkom. Aanmelden is niet nodig en de toegang is gratis.
Zie www.ngv.nl/wwwAFT/
Donderdagavond 19 januari 2017 spreekt Greta Devliegher over Familysearch.
Donderdagavond 16 februari 2017 spreekt Fred Jansen over Genealogie en Internet, en over groepen op social media.
Donderdagavond 16 maart 2017 lezing over Zouaven.
Donderdagavond 6 april 2017 lezing over ‘Haar familie, een rechte vrouwelijke lijn’ en ledenvergadering.
Zaterdag 22 april 2017 Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
Donderdagavond 18 mei 2017 lezing over onderzoek in Belgische archieven.