VAN HET BESTUUR
Algemene Ledenvergadering
We kunnen terugzien op een
geslaagde algemene ledenvergadering. Ongeveer 50 leden waren op 28 maart
aanwezig om te genieten van de activiteit binnen onze vereniging.
De
commissies presenteerden hun programma’s. Naast de
Activiteitencommissie en de Collectiecommissie is dat het nieuwe OVF
Forum Kwaliteit Ruimtelijk Erfgoed, de opvolger van de
Monumentencommissie OVF.
Albert Boersma en Ep de Ruiter toonden wat
er allemaal komt kijken bij de restauratie van een schilderij, in dit
geval het schilderij “Gezicht op Rome” (1673) van Mattias Withoos, dat
onlangs door de vereniging is verworven. Aansluitend werd het schilderij
onthuld door Ger de Ree (voorzitter Collectiecommissie) en Piet Jonkman
(voorzitter OVF).
Onno Maurer vertelde over de ontwikkelingen binnen
het museum en preludeerde op een in 2018 te houden tentoonstelling ter
gelegenheid van het 140-jarig bestaan van de OVF. De planning voor de
komende tijd is wat onzeker, daar aan het museum (eindelijk) groot
onderhoud zal worden uitgevoerd. We hopen dat de nog steeds leegstaande
Elleboogkerk perspectief biedt voor uitbreiding van de ruimte van het
museum.
Voorzitter Piet Jonkman was aftredend. Na een uitvoerige
terugblik op de vereniging in de afgelopen 10 jaar droeg hij het
voorzitterschap over aan Jelle Hekman, tot dusver vicevoorzitter binnen
het bestuur.
De contributie blijft ongewijzigd op € 30.
Nieuw lid
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
Overleden
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
FLEHITE TOONT GEZICHT OP ROME VAN MATTIAS WITHOOS
Op
dinsdag 28 maart werd in Museum Flehite ‘Gezicht op Rome’ (1673) van
Matthias Withoos gepresenteerd. Het recent verworven doek sluit prima
aan bij de andere werken van Withoos in de museumcollectie.
De
officiële onthulling vond plaats tijdens de jaarvergadering van de
Oudheidkundige Vereniging Flehite (OVF), door de voorzitter van de
Collectiecommissie van de OVF, Ger de Ree (links op de foto) en de (toen
nog) voorzitter van de OVF Piet Jonkman.
De OVF wist het doek in het najaar van 2016 te verwerven op een veiling in Zwitserland. Het verkeerde destijds overigens in een matige conditie. Dankzij Ep de Ruiter, schilderijen-restaurator van Museum Flehite, is het schilderij nu weer toonbaar en kan het weer jaren mee.
Matthias
Withoos (1627-1703) schilderde Gezicht op Rome in 1673. Vanuit
zuidelijke richting laat de kunstenaar ons kijken naar het mooiste deel
van de eeuwige stad Rome. De koepel van de Sint Pietersbasiliek bepaalt
pas sinds het begin van die eeuw het stadsbeeld. Rechts van het midden
zien we de Engelenburcht, waar in de diepte de Tiber stroomt. De
voorgrond van het schilderij vult Withoos met bloemen, planten en kleine
bouwsels.
Zag hij die, toen hij zelf in Rome was? Want als 26-jarige
verbleef Matthias Withoos in 1651 daar enige tijd. De stad had een
grote aantrekkingskracht op hem, net als op veel andere jonge
kunstenaars uit die tijd. Withoos legde zijn Italiaanse indrukken vast
in schetsboeken, die hij mee terugnam naar zijn woonplaats Amersfoort.
Zo kon hij in zijn latere werk zijn Romeinse impressies verwerken. Zo
komt een grote tuinvaas in meerdere van zijn werken terug.
Withoos
wil met dit schilderij ook aangeven dat het leven eindig is en alles
vergankelijk. Het gaat uiteindelijk om het leven na de dood. Dit genre
schilderijen wordt vanitas (letterlijk ijdelheid) genoemd. Details
verwijzen daarin direct of indirect naar de vergankelijkheid en de dood,
zoals een geknakte stokroos, verdorrende bladeren, de afgebroken brug
en het grafmonument.
Gezicht op Rome sluit prima aan bij de andere
schilderijen van Matthias Withoos die tot de collectie van Museum
Flehite behoren. Het doek is dan ook permanent te zien in zaal 1, waar
ook Withoos’ Gezicht op Amersfoort wordt getoond.
Meer weten over het
werk van Matthias Withoos? Of hoe de restauratie van een eeuwenoud
schilderij precies verloopt? Kom dan op maandag 3 april van 13.30 tot
15.00 uur naar de gratis lezing Stof tot nadenken in Museum Flehite.
Daarin nemen Withoos-kenner Albert Boersma en restaurator Ep de Ruiter
ons mee in de wereld van Matthias Withoos.
EXPOSITIE IN WIJKMUSEUM SOESTERKWARTIER
Gezondheidszorg
toen en nu is het thema van een aantal exposities dat dit jaar in de
Themakamer van het Wijkmuseum Soesterkwartier wordt gehouden. Hierbij
zullen alle facetten tussen geboorte en overlijden (museaal) worden behandeld.
In
dit kader gaat op zaterdag 8 april om 12.00 uur de expositie ‘Het
Nederlandse Rode Kruis/EHBO’ van start. Dat gebeurt met een presentatie
met illustraties door Jan Carel van Dijk, voorzitter van de afdeling
Amersfoort van Het Nederlandse Rode Kruis. Dat gebeurt onder andere aan
de hand van een (plastic) skelet van het menselijk lichaam en een
brancard.
Deze informatieve presentatie begint om 12.00 uur en duurt ongeveer een uur.
Zoals gebruikelijk is het wijkmuseum gratis toegankelijk, maar koffie of thee kost één euro en donaties zijn van harte welkom.
OPEN DAG OVER NATUUR IN BOSGEBIED BIRKHOVEN-BOKKEDUINEN
Op
zaterdag 8 april a.s. is er een open dag over de natuur aan de westkant
van Amersfoort. Breng een bezoek aan de vleermuisbunker en
vleermuistunnel in het gebied en kom alles te weten over de fauna van
het bosgebied.
Geïnteresseerden zijn tussen 12.00 en 15.30 uur welkom
in het restaurant Out2Eat bij het Bosbad (Barchman Wuytierslaan 232).
In het restaurant is informatie te verkrijgen over de flora en fauna in
en rond het bosgebied Birkhoven en Bokkeduinen. Om 12.00 uur wordt de
start van de open dag gegeven door wethouder Hans Buijtelaar.
JUBILEUMBOEK 200 JAAR SINT FRANCISCUS XAVERIUSKERK EN SYMPOSIUM
De
geloofsgemeenschap Sint Franciscus Xaverius viert dit jaar het 200
jarige bestaan van de kerk aan ‘t Zand. Dit jubileum wordt gevierd met
een groot aantal activiteiten tussen mei en oktober van dit jaar.
De
Stichting Vrienden van ‘t Zand heeft enige tijd geleden het initiatief
genomen om bij gelegenheid van dit jubileum een boek te laten
verschijnen over de geschiedenis van de kerk en van de
geloofsgemeenschap. In het boek wordt de historie van het kerkgebouw en
van de geloofsgemeenschap door gezaghebbende auteurs beschreven. Dat
gebeurt vanuit verschillende invalshoeken, zoals de architectuur, de
kunst, de geschiedenis, de liturgische praktijk en de muziekbeoefening,
evenals de periode van het Omroeppastoraat en de ontwikkelingen van de
laatste jaren.
Het boek wordt gepresenteerd op een feestelijk en voor
eenieder toegankelijk symposium op zaterdagmiddag 13 mei 2017, onder
leiding van Leo Fijen en met medewerking van Erik Borgman. Dan worden
allerlei facetten uit de rijke 200-jarige geschiedenis belicht, is er
muziek en multi-mediapresentatie en wordt een eerste exemplaar
aangeboden aan de geloofsgemeenschap en aan burgemeester Lucas Bolsius.
Leden van de OVF worden door het bestuur van de Stichting Vrienden
van ‘t Zand van harte uitgenodigd bij dit symposium aanwezig te zijn.
Informatie
over de inhoud van het jubileumboek en over het symposium vindt u op
www.xaveriusamersfoort.nl. Daar is ook vermeld op welke wijze men in het
bezit kan komen van het jubileumboek.
Ook kunt u voor meer
informatie contact opnemen met Bruno Groen, secretaris van het bestuur
Stichting Vrienden van ’t Zand, Breestraat 72 – 3811 BL Amersfoort, tel.
06-51218377 of 033 4633972;
e-mail: bruno.l.groen@gmail.com
FRED DE GRAAF SPREKER BIJ HERDENKING KAMP AMERSFOORT
Kamp
Amersfoort heeft Fred de Graaf bereid gevonden te spreken bij de
herdenking op 19 april a.s. De oud-voorzitter van de Eerste Kamer en
oud-burgemeester van Apeldoorn spreekt over het belang van herdenken in
deze verwarrende tijd.
De Graaf is al van kinds af aan betrokken bij
het herdenken van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. ”Als
4-jarig jongetje ging ik aan de hand van mijn ouders mee naar de
Dodenherdenking en dat heeft grote indruk op mij gemaakt”, vertelt De
Graaf. ”Sindsdien heb ik die traditie altijd voortgezet en als
burgemeester ben ik vaak nauw betrokken geweest bij de organisatie van herdenkingen.”
De Graaf (66) is tegenwoordig voorzitter van de Stichting Musea en
Herinneringscentra 40-45, een samenwerkingsverband waaraan Kamp
Amersfoort deelneemt, en voorzitter van het Nationaal Comité Herdenking
Capitulaties 1945 in Wageningen. Eerder was hij bestuursvoorzitter van
Kamp Vught, een ander concentratiekamp in Nederland.
Landelijke
bekendheid kreeg De Graaf ook als burgemeester van Apeldoorn na de
aanslag op Koninginnedag in 2009. In 2013 leidde hij de
inhuldigingsceremonie van koning Willem-Alexander.
Op 19 april wordt jaarlijks herdacht dat de Duitse bewakers op die
dag in 1945 het kamp verlieten en de leiding over de gevangenen werd
overgedragen aan het Nederlandse Rode Kruis. Ook een oud-gevangene en
een nabestaande spreken, voordat een krans wordt gelegd bij het
nationaal monument Gevangene voor het Vuurpeloton.
Kamp Amersfoort
was een van de belangrijkste concentratiekampen in Nederland tijdens de
Tweede Wereldoorlog. Meer dan 35.000 Nederlanders werden er vastgezet.
Op
de plek van het kamp is een herinneringscentrum opgericht. De komende
jaren vindt een grondige uitbreiding plaats. Kamp Amersfoort kan zich
hierdoor met tentoonstellingen en programma’s ontwikkelen tot centrum
voor educatie op het gebied van gevangenschap tijdens de Tweede
Wereldoorlog.
‘ANDERE TIJDEN’ WIJDT AFLEVERING AAN VERMOORDE ‘RUSSEN’
Het
nationale televisieprogramma Andere Tijden wijdt een aflevering aan de
in en nabij Kamp Amersfoort vermoorde Sovjetsoldaten. Het programma
baseert zich daarbij grotendeels op ooggetuigen die de soldaten in
september 1941 hongerig, verzwakt en in lompen gehuld door de stad zagen
sjokken.
Remco Reiding van de Stichting Russisch Ereveld spoorde
twaalf ooggetuigen op en legde hun verklaringen met cameraman Peter
Jager vast. Andere Tijden gebruikt een deel van die beelden voor de
speciale aflevering over de ‘Russen’, zoals de gevangenen in het kamp
doorgaans werden genoemd.
“Het is fantastisch nieuws dat er op de
nationale televisie voor het eerst aandacht wordt besteed aan deze
vergeten groep oorlogsslachtoffers”, zegt Reiding. “Ze liggen hier al
die tijd al anoniem begraven en nu krijgen ze eindelijk landelijke
erkenning.”
De Duitsers beschouwden de gevangenen, hoofdzakelijk afkomstig uit
Oezbekistan, als Untermenschen en behandelden hen als een stel wilde
beesten. De Amersfoortse bevolking, hevig onder de indruk van het
onsmakelijke schouwspel, toonde vooral medelijden.
In Kamp Amersfoort
kwamen 24 van de 101 Sovjetsoldaten door honger, ziekte en mishandeling
om het leven. De kamparts plaatste twee van hun schedels als curiosa in
zijn werkkamer.
De overige 77 gevangenen werden op 9 april 1942
nabij het kamp gefusilleerd. Dat zou de op één na grootste
massa-executie in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog blijken te
zijn. Andere Tijden filmt op 9 april de herdenking van deze tragische
gebeurtenis van precies 75 jaar geleden. In alle vroegte steken
belangstellenden kaarsjes aan bij monument Koedriest, de executieplek
achter Kamp Amersfoort.
De 101 Sovjetsoldaten liggen begraven op het
Russisch Ereveld. Ze liggen er naamloos, omdat de bewakers een deel van
de administratie vernietigden, toen ze in april 1945 Kamp Amersfoort
verlieten.
Andere Tijden is een geschiedenisprogramma van de NTO en
de VPRO. De uitzending over de Sovjetsoldaten is op zaterdag 22 april
vanaf 21.15 uur op NPO2.
WIE WEET?
André van Aarsen is namens de historische
kring Losser bezig met een onderzoek naar een Duitse militair uit de
Tweede Wereldoorlog. Zijn weg eindigt uiteindelijk op de begraafplaats
in IJsselsteijn (L). Echter zijn weg daarnaartoe is onderwerp van zijn
onderzoek.
Aan het eind van de oorlog vlucht hauptmann Bulang, het
onderwerp van de zoektocht, naar het Noorden om zo Duitstand te
bereiken. Dat lukt hem niet en hij wordt overgebracht naar fort
Blauwkapel. Daar zou hij zelfmoord hebben gepleegd op 26 december 1945.
Na zijn dood werd hij overgebracht naar de algemene begraafplaats te
Amersfoort, afd XIV, graf16 (info Bund für Deutsche
kriegsgräberfürsorge). Vandaar werd hij in 1946 overgebracht naar de
Duitse begraafplaats in IJsselsteijn.
Is er iemand onder onze leden
die informatie heeft of kan achterhalen over de overlijdensaangifte: wie
heeft die gedaan en is die eigenlijk wel gedaan? Door wie werd de
begrafenis geregeld? En is er nog andere info bekend?
Het gaat over
Hauptmann Ehrhardt Josef Bulang, geb. 3 augustus 1897 te Trachtenberg
Hij behoorde tot de FAT 365. Hij was een nogal illuster figuur naar het
schijnt. Na ongeveer vijf jaar bezig te zijn met het lospeuteren van
zeer kleine stukjes informatie ontstaat zo langzamerhand een redelijk
beeld, niet zozeer van wie hij was, maar met name van zijn toch wel zeer
interessante omgeving.
Informatie kunt u sturen naar André van Aarsen (avanaarsen1956@gmail.com).
AGENDA
Dinsdag 25 april 2017 Marjory Degen: 100 jaar De Stijl.
Dinsdag 30 mei 2017: D. de Vries: Torenbouw in de late Middeleeuwen.
Dinsdag 19 september 2017: Jan Carel van Dijk: De Amersfoortse industrie in de afgelopen eeuw (n.a.v. expositie in museum Flehite)
Dinsdag 17 oktober 2017: Jos Bazelmans: Het geluk van Jos Bazelmans (Maand van de Geschiedenis, thema: Geluk). Locatie nog niet bekend.
Donderdag 23 november 2017: Presentatie Jaarboek Flehite 2017.
De OVF-lezingen – tenzij anders vermeld – worden gehouden in Museum
Flehite, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden
van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
Met
het oog op de beveiliging van het museum moet u er rekening mee houden
dat te laat komen bij de lezingen betekent dat u voor een dichte deur
komt te staan. We sluiten de deur om 20.00 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Archief Eemland:
3 oktober 2016 tot 5 mei 2017; Expositie 100 jaar Belgenmonument;
Metselen voor vrede! (zie voor meer informatie Nieuwsbrief september
2016).
Museum Flehite: 21 januari t/m 23 april ARMANDO tot MULDERS tot VISCH
KAdE: 21 januari 2017 – 17 april 2017 Goed gemaakt;
Museum Soest:
9 januari 2017 – 9 april 2017; Schilderijen uit de collecties van Eib
Barbie en Peter van Boeyen / Expositie over Piet Ekel (Malle Pietje); info@museumsoest.nl
HISTORISCH CAFE
De erfgoedorganisaties van
Amersfoort organiseren iedere tweede donderdag van de maand het
Historisch Café. Iedereen die zich (vakmatig) bezighoudt met de
geschiedenis van Amersfoort en omgeving is dan van harte welkom in
Museum Flehite tussen 17 en 18 uur. Omstreeks 17h30 zal een rondje langs
de partners worden gehouden om aan elkaar te vertellen waarmee elk
bezig is.
Tijdens het volgende HC van 13 april a.s. ontvangt het Archief ons. Thema is dan “Herdenken en herdenkingsmonumenten”.
LEZINGEN GILDE AMERSFOORT
Leden
van de OVF kunnen – zonder introducées en voor zover er plaats is – de
lezingen bijwonen. Graag wel van tevoren aanmelden bij h.schuttervangelder@planet.nl,
Dinsdag 9 mei 2017: St. Joriskerk. Spreker Karel Emmens. Gerfkamer/ St. Joriskerk, 14.00-16.00 uur
NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Belangstellenden hartelijk welkom. Aanmelden is niet nodig en de toegang is gratis.
Zie www.ngv.nl/wwwAFT/
Donderdagavond 6 april 2017 spreekt Annelies van Bronswijk over ‘Haar familie, een rechte vrouwelijke lijn’ en ledenvergadering.
Vrijdag 21 april 2017 Rondleiding Kasteel Amerongen. Aanmelden tot en met 6 april.
Zaterdag 22 april 2017 Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
Donderdagavond 18 mei 2017 spreekt Herman Jorens over onderzoek in Belgische archieven.
Zaterdag 16 september 2017 computergenealogie.