Nieuwsbrief mei 2018

VAN HET BESTUUR

Brongerslezing
We kunnen terugzien op een geslaagde Brongerslezing. Luc Panhuysen nam de ruim 140 aanwezigen mee in een boeiend verhaal over Johan van Oldenbarnevelt. Onder hen meerdere leden van onze zusterverenigingen in Leusden, Soest en Hoogland. We konden kennisnemen van de activiteiten van “Leusden” en “Soest”, zodat ook de doelstelling “ontmoeting” goed uit de verf kwam. En zoals we gewoon zijn, de verzorging bij het RCE was weer uitstekend.
Vanuit onze leden is de vraag gekomen of de tekst van de Brongerslezing gehouden op de site van de OVF kan worden gepubliceerd.
Helaas moeten wij daarop antwoorden dat dit niet mogelijk is.

OVF 140 jaar op 2 september 2018
Dit jaar bestaat de Oudheidkundige Vereniging 140 jaar. In de komende nieuwsbrieven zullen we daar regelmatig aandacht aan besteden. In het weekend van 1 en 2 september vieren we ons “verjaardagsfeest” door exclusief voor ons leden kleinschalige excursies aan te bieden naar historische plekken waar u anders niet zo snel wordt rondgeleid. Het bestuur heeft al enkele locaties geïnventariseerd: de zolder van de St Joriskerk, de Dieventoren, de Volmolen en de Kapel Isselt.
Weet u zelf nog een bijzondere plek? Geef het door aan jellehekman@xmsnet.nl. Nog leuker is als u zelf op die plek ook als gids kunt optreden.

Juni-nummer van de Kroniek helemaal in het teken van 140 jaar OVF!
Eind mei mag u het juni-nummer van onze “Kroniek, Tijdschrift voor Historisch Amersfoort” in de brievenbus verwachten. Het is nagenoeg geheel gewijd aan het 140-jarig bestaan van onze vereniging. Daarbij komt natuurlijk de rijke historie van de OVF aan bod, maar ook maakt u bijvoorbeeld uitgebreid kennis met alle commissies en stichtingen de we vandaag de dag hebben: wat doen ze, wat betekent dat voor u als lid en welke personen zitten erin. Leuk is dat de OVF samen met Gilde Amersfoort aan de hand van een oude plattegrond van de historische binnenstad een prachtige wandeling heeft samengesteld, die als het ware het hart vormt van het mooie jubileumnummer. De gebruikte kaart stamt uit 1888 en onze vereniging bestond toen net 10 jaar.

Tentoonstelling 140 jaar OVF
In het kader van het jubileum van onze vereniging wordt een tentoonstelling gehouden die daaraan aandacht geeft. De betekenis van de OVF, zowel het vormgeven van het museum als de inspanningen voor het behoud van ons historisch erfgoed, worden daarin zichtbaar gemaakt onder de titel “Schatten van Amersfoort”.
De tentoonstelling wordt geopend op 8 juni a.s. om 16.00 uur in de publiekszaal van Archief Eemland in het Eemhuis. Het publiek is welkom vanaf 11 juni tot 6 januari 2019.
Als u de opening op 8 juni wilt bijwonen dan dient u zich daarvoor op te geven bij P. Jonkman (p.jonkman@kpnmail.nl). Er kunnen maximaal 60 leden aanwezig zijn

Welkom in de activiteitencommissie
Zoals onze leden weten organiseert de activiteitencommissie voor de vereniging 6 á 7 lezingen per jaar en 1 of meer excursies.
Om diverse redenen zouden we graag enkele nieuwe commissieleden erbij willen hebben. Belangrijk is om de keuze van lezingen te kunnen beoordelen en zo mogelijk over een eigen netwerk te beschikken. Wij willen voor de vereniging graag jaarlijks een gevarieerde mix van lezingen en excursies aanbieden. Daarom zijn verschillende achtergronden van de commissieleden van belang.
Wilt u zich graag inzetten binnen deze commissie dan graag een reactie naar Loes van den Berg, liefst per e-mail: loesvanden.berg@gmail.com (ook graag uw telefoonnummer vermelden zodat zij u eventueel kan bellen).

Excursie naar Landgoed Schothorst
Op woensdag 12 september 2018 om 14.00 uur organiseert de activiteitencommissie een excursie naar Landgoed Schothorst. Onder leiding van Kees de Heer gaan we op zoek naar historische groene sporen. Maximaal 15 deelnemers.
Aanmelden via p.jonkman@kpnmail.nl

Nieuwe leden:

Gegevens verwijderd om privacy redenen.

Aantal leden per 1 mei 2018: 593

OVF-LEZING 15 MEI: HET HUIS BOLLENBURG
Op 15 mei a.s. zal Jojanneke Clarijs spreken over het huis Bollenburg, waarover ze onlangs een boek schreef.

Bollenburg is een uniek en beroemd muurhuis uit circa 1400 in de historische binnenstad van Amersfoort. Het pand is een van de oudste en gaafste muurhuizen van de stad. Landelijk gezien vormen deze kolossale muurhuizen een bijzonder huistype door hun zeer brede, maar ondiepe volume en de verhoogde woonverdieping (als een bel-etage). Ze staan precies op de plek van de eerste stadsmuur, waardoor ze een ring rond de oude binnenstad vormen.
Bollenburg is onder Amersfoorters beroemd als het woonhuis van raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt en maakt nog altijd een sterk middeleeuwse indruk. Zo zijn de volledige kapconstructie, balklagen met sleutelstukken, kaarsnissen en keldergewelven behouden gebleven. In het huis bevinden zich zeldzame en bijzondere muurschilderingen: middeleeuwse schilderingen van heiligen en een forse schildering van het Laatste Oordeel van kort na de Reformatie.
Voor het eerst zijn de bouw- en bewoningsgeschiedenis van Bollenburg diepgaand onderzocht door Jojanneke Clarijs. Het resultaat is een uitzonderlijk en veelzijdig verhaal. In september 2017 is hierover het boek Bollenburg. Het Huis Van Oldenbarnevelt verschenen bij uitgeverij Thoth.

Op 15 mei doet de auteur Jojanneke Clarijs de vroegste geschiedenis van Bollenburg uitgebreid uit de doeken. Aan de hand van vele dia’s laat ze zien hoe Bollenburg er bij de bouw uitzag, van binnen en van buiten. Tevens is er aandacht voor het extreem vroege bouwjaar in relatie tot de bouw van de tweede stadsmuur en de bijzondere eigendomssituatie. Ook de ingrijpende verbouwing eind zestiende eeuw tot lint- en spinhuis voor (wees)kinderen wordt besproken. Tijdens de lezing worden fraaie detailfoto’s getoond van de muurschilderingen, die niet zijn opgenomen in de publicatie. De foto’s zijn van de hand van fotograaf R.J. Stöver.
De lezing biedt een intrigerende inkijk achter de monumentale gevels van Bollenburg. Na afloop is het boek tegen contante betaling van € 17,95 verkrijgbaar bij de auteur.

WANDELGIDS RELIGIEUS ERFGOED AMERSFOORT
Jacques Koekkoek en Gerard Raven, Heilige huizen: wandelgids religieus erfgoed Amersfoort: Stichting Flehite Publicaties 2018, ISBN 9789082074840, 80 pp, € 9,95, verschijnt 18 mei.

In de goed bewaarde binnenstad van Amersfoort zijn wel 24 kerken, kloosters, kapellen en begraafplaatsen te vinden, vaak al eeuwenoud. Het is de moeite waard om die eens langs te lopen; dat kan in anderhalf tot twee uur. Deze gids past in je binnenzak en biedt een duidelijke route en boeiende achtergrondinformatie.

Jacques Koekkoek is gids van het Gilde Amersfoort en heeft een wandeling ontwikkeld over de Moderne Devotie in de stad. Het Gilde heeft ook wandelingen over Joods Amersfoort en de Hervorming. Gerard Raven maakt zijn eigen wandelingen op verzoek, als hij tijd heeft naast het werk als conservator van Museum Flehite. Zo ontstond het idee m een gids over alle religieus erfgoed te schrijven.

Tolerante stad
Na een kort historisch overzicht volgen de gegevens van elke plek op de route. Er zijn prachtige verhalen die vaak nauwelijks bekend zijn. Amersfoort was rond 1380 een vruchtbare bodem voor de vernieuwingsbeweging Moderne Devotie en was vanaf 1444 een van de belangrijkste pelgrimssteden. De Hervorming had hier grote moeite om voet aan de grond te krijgen en er waren allerlei groepjes met afwijkende ideeën. Dat verklaart waarom de tolerantie in Amersfoort groot was. In stadswandelingen en rondvaarten hoor je vaak wel over die vroege geschiedenis, maar veel minder de latere verhalen over Afscheiding, Doleantie, Vrijmaking, vrijzinnigheid, oecumene.

Plattegrond van 1588
Voorin kun je een stadsplattegrond met de route uitklappen, maar achterin zit er nog een. Dat is de vogelvluchtkaart van Braun en Hogenberg uit 1588. Het is verrassend om op een plattegrond van vijfhonderd jaar geleden te lopen; in welke andere stad lukt je dat? Bovendien zijn de gebouwen er allemaal op ingetekend, ook die inmiddels zijn verdwenen.

Indrukwekkende foto’s
Een wandelgids staat of valt met goede afbeeldingen. De oude tekeningen en foto’s komen van Museum Flehite en Archief Eemland, de foto’s van nu zijn gemaakt door de monumentenfotograaf Jos Stöver. Jos maakt met zijn drone ook indrukwekkende panorama’s. De vormgeving is gedaan door Ronald Boiten, die geregeld prijzen wint met zijn werk.

Wandeling boeken
Wie het leuk vindt om met een gids de route te lopen kan boeken via www.gildeamersfoort.nl.

WIJKMUSEUM ZOEKT OBJECTEN OVER DE SPOORSTAKING IN 1944
De Maand van de Geschiedenis, die in oktober wordt gehouden, heeft dit jaar het thema ‘OPSTAND!’.
Het Wijkmuseum Soesterkwartier, Sint Bonifaciusstraat 61 in Amersfoort zal daaraan komend najaar een kleine expositie wijden. Daarin staan de gebeurtenissen rond de spoorwegstaking, die vanaf 17 september 1944 het landelijke spoorwegverkeer gedurende enkele weken lam legde, centraal.
In deze tentoonstelling zullen allerlei objecten (zoals tekeningen, foto’s, dagboeken en/of allerlei andere materiële herinneringen) worden getoond.
Wie hiervoor (uiteraard tijdelijk) materiaal beschikbaar wil stellen kan zich op zaterdagen (tussen 11.00 en 16.00 uur) bij het museum melden.
Belangstellenden kunnen ook telefoonnummer 033-4635661 of 06-2242275 bellen.

VERWACHT: KRIJT
Op 26 mei opent in kunsthal KAdE de tentoonstelling KRIJT. Het nostalgie oproepende teken- en schrijfmateriaal op een schoolbordenondergrond staat centraal in een groepstentoonstelling met werk van 17 Nederlandse kunstenaars en een aantal bijzondere internationale bruiklenen van onder meer Joseph Beuys en Rudolf Steiner. Het Amersfoortse Blauwdruk 033 richt de bovenzaal in, met Amersfoortse kunstenaars die reageren op het thema krijt. De tentoonstelling loopt t/m 19 augustus.

Krijt roept bij jong en oud herinneringen en nostalgische gevoelens op. Sinds de uitvinding van het zwarte en soms groene schoolbord in de 18e eeuw zijn hele generaties ermee opgegroeid. Op het meerluikige schoolbord worden talloze letters, cijfers, teksten, tekeningen en formules getekend en ook weer uitgeveegd. In wit- of kleurenkrijt, al dan niet met behulp van grote linialen, passers en hulplijntjes. Al deze materialen en handelingen zijn inmiddels bijna historisch te noemen, omdat ze in de schoolgebouwen zijn vervangen door markers op white board of digitale middelen.

Kunsthal KAdE heeft 17 Nederlandse kunstenaars uitgenodigd om met krijt op een schoolbordenondergrond te werken. Er zijn zowel abstract als figuratief werkende kunstenaars geselecteerd, zodat een gevarieerd beeld ontstaat in verschillende stijlen en vormen. Zo maakt Arno Kramer een grote muurtekening, Roland Sohier verdiept zich in het groene drieluik als altaarstuk en Lenneke van der Goot vervaardigt op een vlak stoeptegels een stoepkrijttekening; een uitstapje naar het schoolplein. Daarnaast toont KAdE een aantal bruiklenen van Joseph Beuys, Rudolf Steiner, Juan Muñoz en een geheel in krijt vervaardigde animatiefilm uit 2016 van de Servische Nemanja Nikolić.

KLASSIEKE VOLKSWAGENSHOW OP DE WAGENWERKPLAATS
De tweede editie van de ‘European Barndoor Gathering & Vintage VW Show’, ook wel bekend als de ‘Ben Pon Show’, zal op 19 en 20 mei a.s. plaatsvinden op de Wagenwerkplaats in Amersfoort.
In Amersfoort ligt veel VW-historie. Het originele idee voor de T1 VW Bus komt van de Nederlandse VW Importeur Ben Pon Sr. die de eerste schets van de bus maakte in april 1947. Tevens was hij de eerste persoon die Volkswagens vanuit de fabriek in Wolfsburg, Duitsland mocht halen. Deze automobielen kwamen aan in Amersfoort, werden gelost op de Wagenwerkplaats en opgehaald door de verschillende Nederlandse VW-dealers.
Er is op ons terrein dus veel autohistorie aanwezig waarvan we graag iets willen laten zien door middel van een foto-expositie, en natuurlijk door de vele klassiekers die zich vanuit de hele wereld naar Amersfoort zullen verplaatsen! Naast de ruim 750 VW-klassiekers (Kevers, Spijlbussen, Type 3’s, Karmann Ghia’s, etc.) zijn er ook een onderdelenmarkt, diverse kinderactiviteiten waaronder een springkussen, gaan we proberen een wereldrecord aan VW Barndoor Bussen (1950-1955) neer te zetten, zijn de terrassen open, is er een food-truck plein, kunt u kijken naar een foto-expositie van Pon in Amersfoort uit de jaren 50 en natuurlijk veel, heel veel gezelligheid!
Iedereen is van harte welkom om al dit moois te bewonderen en de altijd relaxte sfeer te proeven op dit klassieke VW-evenement. Dus zet 19 en/of 20 mei van 09.30 t/m 18.00 uur in uw agenda. Ingang is aan het Piet Mondriaanplein 61, Amersfoort.
Toegangsprijzen en meer informatie vindt u op www.BenPon.nl.

OUDE FOTO’S VAN NEDERLAND
Onze geschiedenis is van ons allemaal! Bent u geïnteresseerd in oude foto’s van Nederland zoals het ooit was en zoals het is dan kunt u terecht op de website
http://fotos.serc.nl/utrecht/amersfoort/?categories_id[]=13&tx_multishop_pi1[q]=&tx_multishop_pi1[options][1][]=3326

ZOEKPLAATJES IN HET MUSEUM (3)
Bent u al uit het derde zoekplaatje, een anonieme tekening uit 1825? (Zie de vorige Nieuwsbrief)
Wat zien we hier? Dat hier de molen “De Moriaan” staat was meerderen wel opgevallen. En de muur van de RK-begraafplaats aan de Utrechtseweg is ook opgemerkt. Maar wie weet meer te vertellen over de gebouwen, bijvoorbeeld het huis met vier schoorstenen? Van welk punt is deze tekening gemaakt? Zien we hier een bastion in de wallen en welke is dat dan? En waar gaat de brug rechts op de afbeelding naar toe?
Om u te oriënteren kunt u gebruik maken van oude plattegronden. Op de website van Archief Eemland kunt u kaarten inzien. De kaart K237 is goed bruikbaar (http://www.archiefeemland.nl/collectie/kaarten-en-ontwerptekeningen zoekterm K237)
Uw reactie zien we graag tegemoet per e-mail: witteagnes@gmail.com.

AGENDA
Dinsdag 15 mei 2018: Jojanneke Clarijs; Bollenburg, het huis van Oldenbarnevelt.
Vrijdag 8 juni 2018: Opening tentoonstelling “Schatten van Amersfoort” (140 jaar OVF) in de Publiekszaal van Archief Eemland.
Dinsdag 19 juni 2018: Peter van den Hooff: De Gaper: boegbeeld van de geneesmiddelvoorziening.
Woensdag 12 september 2018: 14.00 uur. Excursie naar Landgoed Schothorst op zoek naar historische groene sporen onder leiding van Kees de Heer. Maximmaal 15 personen. Aanmelden via p.jonkman@kpnmail.nl
Dinsdag 18 september 2018: Marita Mathijsen: Historiezucht; de obsessie met het verleden in de 19e eeuw (in het kader van het OVF-jubileum).

OVF-lezingen worden gehouden in de “Stad van Cahen”, Muurhuizen 104 in Amersfoort, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
De zaal gaat open om 19.30 uur.

TENTOONSTELLINGEN
Museum Flehite (3 februari t/m 21 mei 2018); de kunst van Wendingen.
Archief Eemland: Van Werk- tot Broedplaats. Werken en Wonen in het Eemkwartier.
Eemhuis (v.a. 11 juni): Expo 140, expositie naar aanleiding van het 140-jarig bestaan van de OVF.
Kunsthal KAdE (vanaf zaterdag 27 januari 2018) Tell Freedom, 15 South African artists. Deze groepstentoonstelling met divers werk van jonge Zuid-Afrikaanse kunstenaars is samengesteld door gastcuratoren Manon Braat en Nkule Mabaso. De kunstenaars verdiepen zich in de historie, het heden en de toekomst van Zuid-Afrika in een globale context
(van 26 mei tot 19 augustus) Krijt.
Wijkmuseum Soesterkwartier: ‘Gevleugelde strijd naar vrijheid en vrede’ is het onderwerp van de expositie die tot eind juni in het Wijkmuseum Soesterkwartier, Sint Bonifaciusstraat 61 in Amersfoort te zien is.
Deze unieke tentoonstelling vindt plaats in de Thema-kamer achter de museumwoning, en is op zaterdag 28 april officieel geopend. Zij omvat een combinatie van schilderkunst en voorwerpen uit (en vlak na) de Tweede Wereldoorlog. Belangstellenden kunnen hiervoor iedere zaterdag van 11.00 tot 16.00 uur (gratis) terecht.
Als u de expositie op een ander tijdstip wilt bezoeken kunt u telefonisch een afspraak maken met voorzitter Gezina Tuinstra (033-4635661 of 06-22422725).

HISTORISCH CAFE
De erfgoedorganisaties van Amersfoort organiseren tweemaandelijks op de tweede donderdag van de maand het Historisch Café. Iedereen die zich (vakmatig) bezighoudt met de geschiedenis van Amersfoort en omgeving is dan van harte welkom in Museum Flehite tussen 17.00 en 18.00 uur. Omstreeks 17.30 uur zal een rondje langs de partners worden gehouden om aan elkaar te vertellen waarmee elk bezig is.

Het komende HC is op 14 juni a.s.

NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Belangstellenden hartelijk welkom. Aanmelden is niet nodig en de toegang is gratis.
Zie www.ngv.nl/wwwAFT/

Zaterdag 12 mei 2018; Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
Donderdag 17 mei 2018; houden de makers van PRO-GEN een lezing over PRO-GEN.
Zaterdagmiddag 15 september 2018; genealogisch café en computermiddag.
Maandag 15 oktober 2018; lezing van Paul Welling over de Amersfoortse familie Welling, textielarbeiders en handwerkslieden.
Donderdag 15 november 2018; lezing van Paul Koulen over Eemlandse voorouders in Berbice, Demerara en Essequibo + afdelingsledenvergadering.
Zaterdag 24 november 2018; Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
Donderdag 13 december 2018; lezing van Wim Zondag over “Koninklijke akten, de burgerlijke stand en het naamrecht vanaf ca. 1800”.